Het gebeurt blijkbaar nog steeds: websites bedreigen met hoge dwangsommen door organisaties die beweren de auteursrechten van fotografen te beschermen. Twee adviezen: geef er niet zomaar aan toe, vraag eventueel juridisch advies en zend hen het vonnis van de Gentse rechtbank van 3 november 2021.
Eerst dit. Ook al heb je een website zonder enige winstoogmerk die gratis – zonder paywall – toegankelijk is, moet je toch zeer zorgvuldig omgaan met fotomateriaal en altijd dubbelchecken of de foto die je opzocht wel degelijk vrij is van auteursrechten. Zelfs als dat voor een lokale pingpongclub of hobbygroep is moet je de auteursrechten van foto’s respecteren.
Altijd zorgvuldig dubbelchecken
Het advies dat ik hier verder formuleer vermindert niet je plicht zo zorgvuldig mogelijk te zijn. Check altijd dubbel. Neem niets zomaar over van een andere website die geen vermelding bij een foto heeft gezet. Je kan andere versies van je foto zoeken met Google Lens of andere apps. Altijd doen.
Deze foto namen we over van een andere website. Enig onderzoek toont dat hij rechtenvrij is bij de website piqsels.com. Extra opzoekingswerk, maar zo hoort het. Foto: piqsels.com
Ik zie dat kleine websites daar nog steeds slordig mee zijn. Ook bij foto’s die wel zonder auteursrechten beschikbaar zijn (zoals ‘Public Domain’, ‘Fair Use’, CC0 (getal zero) moet je die vermelding altijd plaatsen. En als er een auteur bij staat moet je die zeker vermelden. Die zegt dat je hun materiaal vrij mag gebruiken op voorwaarde dat je hen daarvoor erkent mét naamsvermelding.
Foto’s met vermelding van agentschappen of grote media als UPI, Reuters, AP, AFP, NYT, Getty, etcetera. mag je uiteraard nooit overnemen Een fout is echter snel gemaakt, maar zelfs dan moet je niet zomaar ingaan op gestelde eisen.
Het vonnis van 3 november 2021 is een belangrijk precedent met juridische argumenten om eisen tot vergoeding te weerleggen
Soms doen organisaties die beweren auteursrechten te beschermen er jaren over om rechten voor je foto te claimen. Die lange periode gebruiken ze dan als extra-argument om vergoedingen te eisen. Hun mededelingen zijn ook altijd geschreven in een jargon dat onvermijdelijkheid van hun eis suggereert. Laat je daar niet door misleiden.
In 2021 heeft een kleine organisatie beslist naar de rechtbank te stappen om een dergelijke geëiste boete te weerleggen. Het eisende bedrijf werd over de hele lijn veroordeeld. Dit vonnis is een belangrijk precedent waar je juridische argumenten vind om eisen tot vergoeding te weerleggen.
Vonnis van de rechtbank
Naar aanleiding van het vonnis van de ondernemingsrechtbank in Gent daarover op 3 november 2021 hebben we er dit artikel over gepubliceerd: Wees correct met foto’s, maar laat je niet intimideren door Permission Machine.
Lees daarin de argumentatie van het vonnis om je te wapenen tegen malafide organisaties die exorbitante bedragen eisen voor foto’s op je website.
Zend ook nooit een antwoord naar dergelijke eisen die je krijgt per e-mail of per gewone brief, want dan bevestig je op de hoogte te zijn van hun eisen. Geef ook nooit een bevestiging of ontkenning van ontvangst van hun boodschap wanneer ze je daarover bellen. Zeg echter nooit dat je niets hebt ontvangen als dat wel zo is.
President Trump sprak in 2020 tot de VN-Algemene Vergadering. Deze foto mag je vrij overnemen, maar je moet er wel de bron en de fotograaf bij zetten. UN Photo/Rick Bajornas
Wij antwoorden altijd met dezelfde zin: “Wij bespreken geen juridische zaken per telefoon”. Desnoods blijf je dat herhalen tot ze afhaken. Bovendien mag je eisen opgesteld in een andere taal dan het Nederlands altijd volledig negeren.
Wat je wel moet doen is de betrokken foto onmiddellijk verwijderen. Dat is geen bekentenis maar een bevestiging dat je te goeder trouw hebt gehandeld.
Heb je er echter een aangetekende brief over ontvangen, dan mag je uiteraard niet meer ontkennen op de hoogte te zijn. Maar ook dan is zomaar betalen niet evident en vraag je best juridisch advies.
Een andere kwestie is een deurwaardersexploot. Dat kan je niet negeren – ook als het per gewone post is geleverd. Daar moet je jammer genoeg aan toegeven. Dat gebeurt zeer zeldzaam, maar de kans is nooit nihil.
De volledige brief vind je in bijlage hiernaast
Ik heb in november 2024 per gewone brief een dergelijke eis gekregen tot het betalen van een hoge som voor een foto die ik enkele jaren eerder op mijn persoonlijke website had geplaatst.
Je kan in de bijlage een kopie van de brief lezen die ik hen gezonden hebben. Daarin meld ik hen waarom ik de door hen geëiste boete niet zal betalen. Het betreffende bedrijf heeft acht maanden later nog steeds niet gereageerd op mijn antwoord.
Nogmaals, check altijd dubbel voor je een of andere foto overneemt van het internet. Vermeld altijd dat het een rechtenvrije foto is. Van bepaalde instellingen mag je altijd vrij overnemen zoals UN Photo, whitehouse.gov, maar zet er altijd ook de naam van de fotograaf bij als die vermeld staat (zie de voorbeelden in dit artikel).
Onterechte klacht auteursrechten