Politici en media die bijna twee jaar het woord genocide vermeden, geven nu steeds vaker ruimte aan pro-Palestijnse standpunten. Volgens Egyptisch-Canadees auteur Omar El Akkad bereiden ze zich voor om te beweren dat ze altijd al ‘kritisch’ waren. Met zijn boek ‘One Day, Everyone Will Have Always Been Against This’ reageert hij op die hypocrisie.

De toon in de berichtgeving over Gaza is de voorbije maanden enigszins genuanceerder geworden, nog veel te beperkt, maar toch. Pro-Palestijnse en Palestijnse stemmen worden niet langer verhoord, maar echt geïnterviewd.

De wreedheden van de genocide komen meer uitgebreid aan bod in artikels, reportages, commentaren. Niet zozeer de gruwelijke beelden van moordende bombardementen, maar de beelden van uitgemergelde kinderen hebben dit mogelijk gemaakt.

Die ommekeer in media en politiek is tevens mede mogelijk gemaakt door het massale wereldwijde protest. Politici en media die voorrang gaven aan het Israëlische perspectief, zien hun geloofwaardigheid volledig verdampen en veranderen daarom van toon. Met echte inkeer over de gruwel van deze genocide heeft dat bitter weinig te maken.

Gaza is een historische breuklijn

Vanuit deze vaststelling schreef de Egyptisch-Canadese auteur Omar El Akkad One Day, Everyone Will Have Always Been Against This. In tien hoofdstukken noteert hij zijn waarnemingen. Elk hoofdstuk wordt ingeleid met een kort, droog bericht over de gruwel van Gaza, zoals dit citaat in hoofdstuk Twee Witness (Getuige).

“In de pauzes tussen de slachtpartijen komen ze toe bij wat er over is van de hospitalen, zonder ledematen, huid afgebrand, wormen die uit wonden kruipen. De medische staf ziet zich gedwongen een nieuwe afkorting voor hen te creëren: WCNSF – Wounded Child, No Surviving Family.”

In dit hoofdstuk contrasteert hij de weergave van de genocide door Westerse mainstream media met de werkelijkheid. De feiten worden niet verzwegen, want “gebouwen storten in” en “kinderen komen om”, maar nergens wordt de dader aangeduid. Aantallen Palestijnse slachtoffers krijgen de begeleidende zin “volgens Hamas”, terwijl verklaringen van het Israëlische leger zonder enige duiding als evidenties worden overgenomen.

“Een reporter wordt verondersteld te ageren tegen de stilte”

Dit boek is de weergave van een historische breuklijn, het einde van de waan dat al die beleefd sprekende, westerse vrijdenkers ooit voor iets principieels stonden. Al Akkad, die zelf journalist was voor hij succesvol auteur werd, draait daar in zijn analyse van de westerse media niet omheen.

“In de moderne netjes geklede definitie die iedere grote krant aanhangt, kan een journalist geen activist zijn”, zo zegt Al Akkad. De journalist moet trouw blijven aan een “zichzelf wegcijferende neutraliteit”. “Journalistiek is echter een van de meest activistische praktijken die er zijn”, zo stelt hij.

“Een verslaggever wordt verondersteld in te gaan tegen macht, tegen privilege, tegen de kwijlende muur van persmededelingen en PR-nietsspraak die nu elk groot bedrijf en regeringswoordvoerder afschermt. Een reporter wordt verondersteld te ageren tegen de stilte.”

Het is niet zo dat journalisten niet meer in staat zijn om hun rol te spelen. Dat lezen en zien we elke dag in onze media wanneer Rusland een woonblok bombardeert of een collega-journalist zware gevangenisstraffen oplegt. Het kan dus wel, degelijke journalistiek.

Niets van dit alles voor Gaza. Voor Omar El Akkad is de oorzaak niet ver te zoeken. In hun kern zitten westers racisme en kolonialisme nog altijd diep ingebakken in het DNA van de media en de politiek hier.

Beelden zonder context liegen

Beelden liegen niet. Het is de kadering, het commentaar, de voice-over die de leugen fabriceert. Telkens wanneer een regeringswoordvoerder niet wordt geconfronteerd met de eigen contradicties, gaat de collaborerende journalistiek door.  “De beschrijvingen lezen van het Palestijnse lijden in de meeste mainstream Westerse media is toekijken op het gebruik van taal voor het exact omgekeerde van waar taal voor dient”.

De moord op een onschuldige Palestijns journalist in zijn eigen huis wordt in het boek zo weergegeven met een citaat uit een bericht van de Britse The Guardian: “Palestijns journalist geraakt in het hoofd door kogel tijdens raid tegen huis van een persoon verdacht van terrorisme”. Wanneer je deze zin ontleedt zie je een passieve zinsconstructie, geen dader en een context die de feiten impliciet goedpraat, want de moord gebeurde tijdens een actie van het Israëlisch leger tegen terroristen.

De titels die Al Akkad citeert komen van Engelstalige media, maar hebben hetzelfde allooi als de titels bij ons. Gedode Israëli’s zijn “slachtoffers”, Palestijnse doden “komen om tijdens het geweld”. Gevangen Israëlische bezettingssoldaten zijn “gijzelaars”, ongewapende Palestijnse gijzelaars zijn “gevangenen”.

Deze verhullende en goedpratende journalistiek heeft zware gevolgen. Niet alleen kan de gruwel doorgaan, bovendien wordt het publiek onwetend gehouden. “Hoe lang kan deze constructie van behaaglijke verhalen stand houden? Als Amerikanen de feiten zouden krijgen over de situatie in de wereld, zonder labels, zonder goedpratende nieuwsankers, zonder acteurs die een scenario aflezen, hoeveel van hen zouden dan instinctief de kant kiezen van de Palestijnen en een einde van de bezetting eisen? Hoeveel van hen zouden dan nog geloven dat ze aan de kant van de underdog staan?”.

De belangrijke taak voor ons

Dit boek geeft ons een belangrijke taak: vergeet de voorbije twee jaar niet. Vergeet ook niet de 75 jaar die aan 7 oktober 2023 voorafgingen. Vergeet nooit hoe politiek en media twee jaar lang weigerden het woord ‘genocide’ te gebruiken.

Al Akkad toont de hypocrisie van ons westers bestel zonder belerend of betweterig te zijn. Hij beschrijft wat er gebeurt, meandert tussendoor naar zijn verleden als oorlogscorrespondent voor de Canadese krant Globe and Mail en vertelt over zijn dagelijks leven, met zijn gezin, nu in de VS. De lezers kunnen zelf wel hun conclusies trekken.

Ik raad zijn nieuwste boek One Day, Everyone Will Have Been Against This aan met dit citaat als illustratie: “Er speelt hier een complexer ding – het inzicht dat de hele westerse machinerie nooit in staat is geweest tot zelfdiagnose. Wie, die zoveel macht op deze schaal verovert, kan dat?”

Ooit zal iedereen beweren dat ze hiertegen waren. De publieke opinie die al twee jaar onafgebroken op straat komt, heeft de taak om duidelijk te maken dat dat niet zo was.

Omar El Akkad. One Day, Everyone Will Have Always Been Against This. Alfred A. Knopf, New York, 2025, 187 pp. ISBN 978 1524  7128  5