President Trump zet de Nationale Garde en militairen in om protest tegen zijn migratiebeleid te onderdrukken in Los Angeles. Daar manifesteren burgers tegen de illegale praktijken van de immigratiedienst ICE. Trump overschrijdt hiermee een autoritaire fascistoïde rode lijn, die nog meer protest uitlokt.

Het protest in California betreft de illegale praktijken van de ICE-afdeling Enforcement and Removal Operations (ERO). Agenten van deze dienst weten zich gesterkt door de retoriek van president Trump om hun bevoegdheden zeer ruim te interpreteren.

Mensen met een Latijns-Amerikaans of Arabisch uiterlijk en naam worden lukraak opgepikt op straat of in meubelwinkels, magazijnen, kledingzaken, ateliers en fastfoodketens. Niet toevallig werkplaatsen waar onderbetaald zwart werk door migranten endemisch is.

ICE-agenten, hierin bijgestaan door lokale politie, houden mensen aan zonder na te kijken of ze al dan niet legale documenten hebben. Onder hen ook in de VS geboren burgers met VS-nationaliteit die geen identificatie kunnen tonen (het bij zich dragen van identificatie is niet verplicht in de VS).

Daarbij treden de ICE-agenten zeer brutaal op. Personen die geen enkele weerstand bieden bij hun aanhouding worden voor het oog van omstaanders, klanten, collega’s op de grond gesmeten en onder dwang gehouden door meerdere agenten, terwijl ze handboeien om krijgen.

Ze viseren voor hun razzia’s specifiek wijken, buurten, handelszaken waar armere mensen wonen, waar veel migranten werken en wonen.

ICE, onderdeel van DHS

Het federaal agentschap Immigration and Customs Enforcement (ICE) werd opgericht door president W. Bush (2001-2009) in 2003 als onderdeel van het Department of Homeland Security (DHS) dat hij een jaar eerder oprichtte en dat naast ICE nog 21 andere agentschappen bestuurt. Het is een hergroepering en uitbreiding van bestaande diensten onder andere namen en met meer bevoegdheden.

Die beslissingen waren een implementatie van wetten die werden goedgekeurd in de nasleept van 9/11. Die wetten werden toen uitgelegd als een snelle reactie op de aanslagen van 9/11, maar bleken in werkelijkheid reeds enkele jaren ervoor volledig uitgeschreven klaar te liggen voor gebruik.

De officiële opdracht van ICE is het verbaliseren of aanhouden van personen die er van worden verdacht geen geldige verblijfsdocumenten te hebben én die ‘een redelijke bedreiging voor de veiligheid van de inwoners’ vormen.

Het is belangrijk te benadrukken dat aanhoudingen moeten voldoen aan deze twee voorwaarden. Volgens de wet mogen ze mensen zonder papieren die bijvoorbeeld een baan hebben en geen gevaar vormen voor de openbare orde dus enkel verbaliseren en registreren, niet aanhouden.

Illegale politiepraktijken

Deze ICE-agenten geven echter een zeer ruime interpretatie aan hun mandaat. Volgens meerdere juristen en waarnemers gaan ze daarbij hun politionele bevoegdheden ver te buiten.

Bovendien maken ze misbruik van de onzekere situatie waarin migranten zich bevinden. Die riskeren nooit te protesteren tegen hun aanhouding. Elk protest wordt immers onmiddellijk gebrandmerkt als ‘verzet tegen aanhouding’, waarvoor ze dan vervolgd worden – ook al blijkt achteraf dat hun aanhouding onwettig was.

Ouders worden aangehouden in het bijzijn van kinderen, zonder dat opvang voor hen werd voorzien (wat wettelijk verplicht is), minderjarigen worden aangehouden zonder dat hun ouders op de hoogte worden gebracht (wat eveneens wettelijk verplicht is).

Het gaat daarbij zeer dikwijls over kinderen die in de VS zijn geboren, nooit in het land van hun ouders zijn geweest en nauwelijks Spaans of Arabisch spreken.

Meerdere aanhoudingen blijken achteraf ongeldig en er zijn reeds deportaties uitgevoerd die volledig illegaal blijken te zijn, zelfs van volwaardige VS-burgers, waarna de VS onder Trump weigert hen terug te nemen.

Extreme escalatie van bestaande politierepressie

Deze wanpraktijken zijn wijdverspreid sinds het agentschap in 2003 werd opgericht. Ook protesten tegen dit wangedrag zijn met andere woorden niet nieuw. Het verschil met de vorige jaren is echter hun dimensie en de openlijkheid waarmee ze worden bedreven.

En er is meer. Waar vorige presidenten het nog overlieten aan de lokale politie bij protesten, heeft president Trump nu beslist de Nationale Garde in te zetten. Hij overweegt nu ook de US Marines bevel te geven tot optreden.

Onder Democratisch presidenten Barack Obama (2009-2017) en Joe Biden (2021-2025) werden deze ICE-wanpraktijken ook al bedreven, maar nooit op de schaal zoals nu.

Tijdens zijn eerste mandaat (2017-2021) voerde Republikeins president Donald Trump de repressie reeds aan met ophitsende racistische retoriek, waar de andere presidenten zich niet aan bezondigden.

Protest is niet nieuw, de repressie is echter ongezien

De onrust die vrijdag 6 juni begon in Los Angeles is op zich niet nieuw. Mensen reageren al jaren gepikeerd op brutale ICE-praktijken tegen mensen die met hen samenwerken – buren, vrienden – waarbij dikwijls regelrechte gevechten plaatsvonden tegen ICE-agenten.

Wat Trump nu doet, is, in tegenstelling met de vorige 22 jaar, ongezien op twee niveaus: eerst en vooral de massale schaal waarmee hij deze razzia’s beveelt en ten tweede de openlijk racistische retoriek waarmee hij het optreden van ICE aanjaagt.

De politie van Los Angeles (LAPD) reageerde bijzonder disproportioneel gewelddadig op deze protesten. Ze gebruikte traangas, pepersprays en rubberen kogels tegen de demonstranten. Ook journalisten die verslag deden van de gebeurtenissen werden zwaar aangepakt door de politie.

Maar Trump vond het ‘onvoldoende’ en besloot op 5 juni de Nationale Garde in te zetten. Deze nieuwe repressie leidde tot verdere uitbreiding van de protesten, die elke dag bleven doorgaan tot zondag 8 juni.

Nationale Garde?

De Nationale Garde is een reserve-legermacht die per deelstaat wordt georganiseerd en zowel onder de bevoegdheid van de betrokken deelstaat als van de federale overheid. Op deelstaatniveau zijn deze troepen bevoegd voor hulp bij natuurrampen, voor openbare veiligheid of tegen burgerprotest.

De federale overheid (de president of zijn ministers) kan ze inzetten voor buitenlandse militaire operaties als onderdeel van het reguliere leger (zoals in Irak gebeurde). Het zijn deeltijdse soldaten die ook een baan in het burgerleven hebben.

De bevoegdheid van de Nationale Garde is gebaseerd op zeer oude wetgeving van 1792, 1795, 1903 en 1862 en 1878. Deze laatste wet, de Posse Comitatus Act, gaf sheriffs de bevoegdheid burgers aan te stellen om hen bij te staan.

Dat wordt nu door ICE toegepast. Lokale politie-agenten, dikwijls volledig ongeschoold in het onderzoek van documenten van migranten, worden mee ingezet bij de razzia’s.

Illegale beslissing

Maar de Nationale Garde mag volgens deze wetten binnenlands alleen optreden op bevel van de gouverneur van de deelstaat. President Trump heeft die bevoegdheid niet.

Zijn beslissing om de Nationale Garde in te zetten tegen burgerprotest is illegaal. Het is echter niet de eerste maal dat Trump de wetten van zijn eigen land schendt.

Zijn beslissing stuitte onmiddellijk op verzet van Democratisch gouverneur Gavin Newsom van Californië. Die verklaarde dat “bevelen geven aan de Nationale Garde van een staat, zonder overleg met de gouverneur van die staat, illegaal en immoreel is” en gaf aan deze federale interventie aan te vechten voor de rechtbank.

Het regeerprogramma van Trump voor de deportatie van mensen zonder papieren wordt door organisaties van de mensenrechten beschreven als “massale deportatie met weinig respect voor een eerlijk proces”. Enkele dagen voor de protesten begonnen, verkondigde Trump een nog strenger inreisverbod voor 25 landen.

Sanctuary state

Het is geen toeval dat Trump met deze massarazzia’s begint in Californië. De huidige en vorige Democratische gouverneurs hebben Californië uitgeroepen tot een ‘sanctuary state’, waar ze de federale praktijken tegenwerken door migranten legale bescherming te bieden. Het is de deelstaat die het hardst tegen het migratiebeleid van Trump ingaat – ook al tijdens zijn eerste presidentiële mandaat.

De gouverneur van Californië is niet de enige die naar de rechtbank stapt om Trump te dagvaarden. De procureur-generaal van de staat Californië kondigde maandag 9 juni aan dat ook het gerechtsapparaat van Californië de regering-Trump aanklaagt.

In Los Angeles begon het protest met demonstranten die samenkwamen rond het Los Angeles Metropolitan Detention Center, waar de mensen die door ICE waren gearresteerd, werden “vastgehouden” in afwachting van hun eventuele deportatie. Na de repressie daar breidde het protest zich uit naar andere stadswijken.

Deze protesten in Zuid-Californië zijn volgens Trump een directe aanval op zijn migratiebeleid. Ze verspreiden zich nu naar andere delen van het land. In reeds meer dan twintig andere steden werden gelijkaardige vreedzame protesten tegen ICE gehouden.

Zonder wettelijke basis

Amy Goodman en Juan González van de alternatieve nieuwssite Democracy Now spraken met Elizabeth Goitein, co-directeur van het Liberty and National Security Program aan het Brennan Center for Justice over de wettelijkheid van de controversiële beslissing van Trump in Los Angeles en zijn dreiging om ook actieve leden van de US Marines in te zetten.

De Posse Comitatus Act staat de president alleen toe de Nationale Garde binnenlands voor ordehandhaving in te zetten na uitdrukkelijke en voorafgaande toestemming van het federale Congres, wat Trump niet heeft gedaan.

Er is ook een andere wet, de Insurrection Act van 1807, die de president ook de bevoegdheid geeft als laatste redmiddel, wanneer deelstaats- of lokale politie ofwel volledig overweldigd zijn én om hulp vragen, of actief tekortschieten om de situatie aan te pakken. Dit is echter manifest niet het geval in Los Angeles.

Trump heeft zich echter niet op deze wet gebaseerd voor zijn besluit. Bovendien maakt het bevel van Trump geen specifieke vermelding van de rellen in Los Angeles, wat impliceert dat het toepasbaar is op heel het grondgebied. Wat Trump doet is een ongezien gevaarlijke verglijding naar een autoritair regime.

Autoritaire escalatie van bestaande presidentiële praktijken

Het is wel belangrijk te beseffen dat hij niet de eerste president is om onwettige beslissingen door te drukken. Presidenten voor hem hebben meermaals onwettige bevelen gegeven aan de FBI en aan andere agentschappen om zwarte strijders voor de mensenrechten en inheemse leiders te vervolgen en in een aantal gevallen te doden, om leiders van migrantengemeenschappen te bestoken met illegale afluisterpraktijken, provocaties, met infiltranten die gewelddadige acties provoceerden, met psychologische operaties om leiders in diskrediet te brengen.

Presidenten voor Trump pasten een illegaal programma toe om binnenlandse dissidentie te vervolgen. Het Counter Intelligence Program (COINTELPRO) startte in 1956 en werd officieel stopgezet in 1971, maar is in feite nooit opgehouden te bestaan.

Slachtoffers waren leden van bewegingen voor burgerrechten, zoals Martin Luther King, de Black Panthers, de American Indian Movement, Students for a Democratic Society en het protest tegen de oorlog in Vietnam.

Omgekeerd steunde COINTELPRO Cubanen in de VS voor terroristische aanslagen in Cuba. De FBI heeft sinds zijn oprichting in 1908 altijd gediend als politieke politie tegen elke vorm van dissidentie die het status quo in vraag durfde te stellen.

Leiders van de beweging Black Lives Matter werden onder president Obama geviseerd, waarbij pogingen niet werden geschuwd om hen valselijk van criminele daden te beschuldigen, met de bedoeling hun energie uit te putten in ellenlange rechtszaken.

Dan zijn er nog de ontelbare illegale optredens onder opeenvolgende presidenten in het buitenland: manipuleren of saboteren van verkiezingen, steunen van militaire staatsgrepen en het voeren van oorlogen zonder toestemming van het Congres.

Onwettelijkheid keert zich tegen de eigen bevolking

Wat Trump nu doet is al deze bestaande methodes toepassen op de gehele bevolking. Hij doet dat niet discreet maar openlijk. Zijn beslissing om de Nationale Garde in te zetten is echter ongezien, net als de schaal waarop hij dit doet.

Het is echter fout de kritiek op Trumps autoritaire beleid, hoe verschrikkelijk ook, te beperken tot hemzelf. Het is niet zo dat de VS zonder Trump terugkeert naar een paradijs van peis en vree.  Trump wordt gehaat door de traditionele politieke, economische en media-elites, niet omwille van wat hij doet, maar omdat hij het véél te openlijk doet.

Verder zijn ze het volledig eens met zijn fiscale beleid ten voordele van de 5 procent rijkste Amerikanen en met zijn buitenlandse beleid dat, nuances en andere retoriek daargelaten, de verderzetting is van het beleid van alle naoorlogse Republikeinse en Democratische presidenten voor hem.

Dat neemt niet weg dat Trump met zijn beslissing om militairen in te zetten tegen binnenlands vreedzaam burgerprotest, notabene tegen het illegaal optreden van een overheidsdienst, een fascistoïde rode lijn overschrijdt.

Wat let hem nog om de noodtoestand uit te roepen en bijvoorbeeld nieuwe verkiezingen ‘uit te stellen’?