Niet Jeremy Corbyn maar Zarah Sultana, een ander voormalig Labour-parlementslid, heeft de reeds lang verwachte aankondiging verspreid dat er een nieuwe linkse partij komt in Groot-Brittannië. Het is nog te vroeg om de kansen van deze partij in te schatten. Wel al zeker is dat er een nieuwe mediahetze tegen Corbyn komt. Het verschil met de eerste is dat Corbyn en zijn medestanders beter voorbereid zullen zijn.

Op 3 juli 2025 was parlementslid Zarah Sultana de eerste om aan te kondigen wat in feite al maanden in de lucht hangt: er komt een nieuwe partij links van Labour. Hier enkele citaten uit haar persmededeling:

“We nemen het niet langer”

“Jeremy Corbyn en ik zullen de oprichting leiden van een nieuwe partij met andere onafhankelijke parlementsleden. Westminster[1] is verrot, maar de echte crisis zit dieper. 50 families bezitten meer fortuin dan de helft van de Britse bevolking. Armoede neemt toe. Ongelijkheid is obsceen en het tweepartijensysteem[2] heeft niets anders te bieden dan sociale afbraak en gebroken beloftes.”

“Een door miljardairs gesteunde zwendelaar (Nigel Farage) leidt in de opiniepeilingen, omdat Labour volledig heeft gefaald. Over het hele politieke spectrum, van Farage tot Starmer besmeuren ze mensen met een geweten als terroristen omdat ze een genocide in Gaza pogen te stoppen. Deze regering is een actieve deelnemer in genocide. En het Britse volk verzet zich daartegen.”

“De miljardairs hebben al drie partijen die voor hen vechten. Het is tijd dat de rest van ons er ook een heeft. Kom erbij. De tijd is nu.”

De echte verandering komt er

Jeremy Corbyn antwoordde een dag later met een persmededeling, waarvan ook hier enkele citaten:

“Eén jaar na de verkiezingen, heeft deze regering van Labour geweigerd om de verandering te brengen die de bevolking verwachtte en verdiende. Armoede, ongelijkheid en oorlog zijn niet onvermijdelijk. Ons land moet nu van richting veranderen.”

“Gelukwensen voor Zarah Sultana over haar principiële beslissing om Labour te verlaten.  Ik verheug me dat zij ons gaat helpen een echt alternatief te bouwen. De democratische funderingen van een nieuwe politieke partij krijgen vorm. De gesprekken zijn bezig. Samen kunnen we iets creëren dat wanhopig ontbreekt in ons gebroken politiek systeem: hoop.”

Het programma van deze partij is goed voorspelbaar. Het wordt een verderzetting van het Labourmanifest For the many not the few dat Labour in 2017 onder leiding van Corbyn vastlegde.

Er zetelen nu reeds vijf linkse onafhankelijke verkozenen[3] in het Britse Lagerhuis (het equivalent van de Kamer van Volksvertegenwoordigers in België en de Tweede Kamer in Nederland). De nieuwe partij rekent op hen en op dissidente volksvertegenwoordigers die nu nog in Labour zitten, in het bijzonder de zeven die door de Labourleiding werden geschorst wegens hun afwijkend stemgedrag.

Dit zijn John Mcdonnell, Richard Burgon, Ian Byrne, Rebecca Long-Bailey, Imran Husain, Apsana Begum en Zarah Sultana (deze laatste is nu initiatiefnemer van de nieuwe partij). Mogelijke kandidaat voor overstap is nog Diane Abbott. Drie van hen lieten echter al weten niet voor het idee gewonnen te zijn.

Eén jaar Keir Starmer

De datum 3 juli van lancering is niet toevallig. Het is de eerste verjaardag van de regering-Starmer. De Conservatieve Partij en de extreemrechtse partij Reform van Nigel Farage zijn uiteraard gewonnen voor dit idee omdat het volgens hen de ‘linkse’ stem zal verdelen. De meest fanatieke tegenstanders zijn te vinden in de neoliberale rechtervleugel van Labour.

In het Britse kiessysteem maakt een derde partij zeer weinig kans op het behalen van een grote parlementaire fractie, maar er zijn twee elementen die er toch voor pleiten. Een beperkt aantal zetels behalen kan betekenen dat Labour geen parlementaire meerderheid meer heeft voor de vorming van een nieuwe regering in 2029.

Bovendien, als ook veel Britse kiezers voor deze nieuwe partij stemmen in districten waar Labour het toch nog haalt zet dat de latere zekerheid van herverkiezing voor het betrokken parlementslid zwaar onder druk.

Hier en daar zal het er zelfs toe leiden dat de Conservatieven of Reform een zetel behalen, dankzij de absurde en antidemocratische regel van ‘relatieve meerderheid’[4] of ‘plurality’ van het Britse kiessysteem.

Hoe dan ook zet het idee van een partij links van Labour nu reeds zware druk op de regering van Keir Starmer, die historisch laag scoort in de opiniepeilingen (zie verder).

Peilingen voor en na

Een opiniepeiling kort voor de aankondiging van Sultana rekende sympathie voor een nieuwe partij links van Labour reeds op 10 procent, meer dan de Green Party.

De grootste partij in die peiling blijft echter de extreemrechtse Reform Party van Nigel Farage. De Green Party riskeert bovendien de grootste schade te lijden omdat de partij nu nog stemmen aantrekt van gedesillusioneerde Labour-kiezers.

Desalniettemin heeft Zack Polanski, vicevoorzitter van de Green Party, positief gereageerd op het initiatief. Hij blijft echter ook stellen dat zijn partij meer kansen maakt om stemmen van Labour af te snoepen dan deze nieuwe partij. De Green Party kijkt dus met enige belangstelling uit naar wat het wordt.

Een peiling na de aankondiging geeft aan dat 18 procent van de Britse kiezers een stem voor deze partij willen overwegen – wat nog niet hetzelfde is als er effectief voor stemmen. Uit die peiling blijkt tevens dat 58 procent van de kiezers die voor de Green Party stemden dit ook zien als een mogelijkheid.

Peilingen zijn echter altijd een slechte leidraad om dergelijke beslissingen te overwegen. Een politieke partij moet uitgaan van een maatschappelijke visie om op basis daarvan kiezers te overtuigen, wat voor traditionele machtspartijen reeds lang niet meer het geval is. Ze zijn verworden tot verkiezingsapparaten die exclusief focussen op deelname aan regeringen.

Het ogenblik van de eerste verjaardag van de regering-Starmer is alvast goed gekozen. Volgens nogmaals een andere peiling menen 7 op 10 Britse kiezers dat de huidige Labour-regering minstens even chaotisch als de vorige Conservatieve onder leiding van Rishi Sunak.

De toekomst van een linkse partij is dus nog onzeker. Wel zeker en 100 procent voorspelbaar is hoe de Britse massamedia er zullen op reageren. Als Corbyn er de leider van wordt, mag men er van uitgaan dat de toenmalige hetze tegen zijn persoon als Labourvoorzitter zal herhaald worden.

Die hetze zal zich hoofdzakelijk toespitsen op zijn beweerd ‘antisemitisme’, waar concreet zijn onaanvaardbare visie mee bedoeld wordt dat Palestijnen ook mensenrechten hebben. Het verschil met toen is dat Corbyn er nu reeds kan op anticiperen.

Europese sociaaldemocratische partijen – voor zover die nog sociaaldemocratisch zijn – doen er goed dit op de voet te volgen.

 

Notes:

[1] Westminster is de naam van het gebouw van het nationale Britse parlement in Londen. Met Westminster bedoelt met het volledige Britse politieke establishment van parlement en regering.

[2] Het verkiezingssysteem van één verkozene per district werd ooit zo ontworpen met als specifieke bedoeling kleinere partijen dan de twee grote (Labour en Conservatieven) van parlementaire vertegenwoordiging uit te sluiten. Dat systeem laat toe dat de huidige regering van Labour een parlementaire meerderheid heeft met slechts 36% van de uitgebrachte stemmen.

[3] Jeremy Corbyn, Shockat Adam, Adnan Hussain, Ayoub Khan en Iqbal Mohamed.

[4] Een relatieve meerderheid (plurality) betekent dat de partij met de meeste stemmen de ene zetel van het district behaalt, ook als dat geen 50% is. Zo zal in een district waar bijvoorbeeld Labour 30% haalt en alle andere deelnemende partijen minder dan 30% die zetel naar Labour gaan. Zo kan het dat de huidige regering met 36% van alle Britse uitgebrachte stemmen toch een meerderheid heeft in het parlement. Dit systeem is geen toevalligheid. Het bevoordeelt een tweepartijensysteem, omdat politici gedwongen worden hun krachten te bundelen, waarbij bestaande grote partijen altijd het strategische voordeel hebben. Bovendien heeft dat tot gevolg dat kiezers strategisch gaan stemmen in plaats van hun echte voorkeur, voor de partij waarvan ze inschatten dat die de meeste kansen maakt om te winnen. Wat tevens nog dient te worden vermeld is dat traditioneel de meer landelijke conservatief stemmende kiesdistricten hun zetel behalen met veel minder kiezers dan stedelijke gebieden met veel socialistisch stemmende arbeiders. Er werden wel wat correcties uitgevoerd aan dit systeem maar ten gronde is het systeem nog steeds zoals het werd ontworpen door de landelijke adel en de stedelijke burgerij in de 19^de eeuw.