Enkele uren nadat in media werd bericht dat minister van Binnenlandse Zaken Quintin (MR) het debat wil openen over de inzet van het FN303-luchtdrukgeweer tijdens betogingen, ontkent de minister dat hij enige intentie in die richting zou hebben. 

Tot nu staat de wet het gebruik van dit wapen tijdens betogingen niet toe. Het FN303-geweer kan enkel worden ingezet door speciaal opgeleide teams in zeer specifieke omstandigheden. Bijvoorbeeld tijdens interventies in besloten ruimtes zoals gevangenissen of gesloten psychiatrische instellingen, wanneer een persoon onmiddellijke fysieke bedreiging vormt voor zichzelf of voor de politie. 

‘Ruis in de federale regering’

Binnen de federale regering zijn de meningen alvast verdeeld. Minister van Defensie Theo Francken (N-VA) pleitte enige tijd terug al voor grootschalige inzet van dit wapen. Zo moet volgens hem het leger de politie actief kunnen bijstaan, onder andere met dit wapen. Het leger is niet bevoegd voor binnenlandse ordehandhaving, maar daar wil Francken sowieso van af. 

Groen Kamerlid Matti Vandemaele stelde er een schriftelijke vraag over in de Kamer van Volksvertegenwoordigers waar minister Quintin ontwijkend op antwoordde. Hij stelde tegen het gebruik van de FN303 tijdens betogingen te zijn, maar hij ontkent nu ook daarover “het debat te willen openen”.

Het staat nochtans letterlijk in zijn antwoord op de schriftelijke vraag van Vandemaele: “Ten slotte lijkt het mij noodzakelijk een ruimer debat te openen over de uitzonderlijke omstandigheden waarin de onderhandelde beheersing van de openbare ruimte niet langer het referentiekader vormt. Bijvoorbeeld bij een plotselinge toename van geweld, en waarbij een proportioneel gebruik van een niet-dodelijk wapen zich kan opdringen. Met name in gevallen van legitieme verdediging of van onmiddellijke neutralisatie van een agressie.”

Volgens Vandemaele zit er “ruis op de interne communicatie in de federale regering over dit dossier”. Minister Quintin wil dat wapen volgens hem wel, maar hij lijkt er niet happig op de minister te zijn die er met zijn handtekening formeel toestemming voor geeft.

Risicovol en contraproductief

Het ‘debat’ over het gebruik van dit controversiële wapen is bovendien in België al tien jaar bezig. Het begon met de aankoop van dit wapen door de politie van Antwerpen in 2015. Recent, op 28 maart 2025 gaf de Liga voor de mensenrechten nog een uitgebreid negatief advies over het gebruik van deze wapens.

In dit advies stelt de Liga: “Het inzetten van de FN303 bij manifestaties is niet alleen verboden onder het huidige wettelijk kader, maar is ook risicovol en contraproductief. Zulke wapens dienen geen enkel de-escalerend doel in een betoging, zegt Fien De Meyer, beleidsmedewerker bij de Liga voor Mensenrechten. In actie is er bovendien een groot risico op het raken van de verkeerde persoon of het aanbrengen van ernstige hoofdletsels. Er zijn genoeg voorbeelden uit het buitenland waar toevallige voorbijgangers of journalisten werden geraakt met blindheid of zelfs de dood tot gevolg.”

Inzet leidt tot verdere escalatie

Hoe levensgevaarlijk deze non-lethal wapens echt zijn is al lang geweten. Uit de gebruikservaring blijkt dat de FN303 voor massademonstraties ongeschikt is. Het wapen zou volgens de politie bruikbaar zijn om kleine groepen relschoppers in grote vreedzame betogingen aan te pakken, maar in de praktijk blijkt het omgekeerde te gebeuren. Inzet van het wapen leidt tot verdere escalatie.

Zoals met elk nieuw wapensysteem worden deze wapens als ze eenmaal beschikbaar zijn ook daadwerkelijk ingezet. Niet omdat ze nodig of nuttig zijn, maar gewoon omdat ze beschikbaar zijn. Het is een wapen dat zijn eigen noodzaak creëert. Eenmaal de politie over dit wapen beschikt, gaat ze veel minder inspanningen doen om situaties geweldloos te de-escaleren. 

Belgische FN303-fabrikant FN Herstal werd reeds veroordeeld tot een boete van 15 miljoen dollar voor nalatigheid

In de landen en de steden waar dit wapentuig al jaren wordt gebruikt, neemt het aantal gewonde slachtoffers jaarlijks toe. Het meest schrijnende drama met dit wapen deed zich al in 2004 voor. Op 12 november overleed de jonge studente Victoria Snelgrove tijdens rellen met voetbalhooligans in de stad Boston, een van de eerste steden ter wereld die dit Belgische wapen aankocht. 

Zij kreeg een gasprojectiel frontaal in het oog en overleed enkele uren later aan massaal bloedverlies en onherstelbare hersenbeschadiging. De Belgische fabrikant FN Herstal en de stad Boston werden veroordeeld tot een boete van 15 miljoen dollar voor zware nalatigheid met de dood van een onschuldige voorbijganger tot gevolg.

Uit het onderzoek Risk Management of Less Lethal Options – Evaluation, Deployment, Aftermath and Forensics blijkt dat de FN-303 altijd levensgevaarlijk is wanneer het hoofd, de nek of de borstkas ter hoogte van het hart worden getroffen. En dit risico is nog groter naargelang de afstand tot het doelwit en naargelang de gezondheidstoestand van het slachtoffer.

Omdat de fabrikant zijn wapen verkoopt als non-lethal ontsnapt het aan de wettelijke controle op het gebruik van vuurwapens. Vuurwapens mogen alleen worden ingezet voor wettige zelfverdediging en voor tussenkomst bij ernstige gewelddelicten. Er is door die classificatie als non-lethal voor de FN303 in feite geen wettelijk kader.

Uit internationaal onderzoek blijkt tevens dat het wapen ook wordt ingezet als vorm van bestraffing of als foltermethode. Er zijn daarnaast ook al incidenten gemeld waarbij het wapen eigen mensen verwondde.

De FN303 is wel degelijk levensgevaarlijk en heeft bovendien geen positieve impact op de openbare orde. De FN303 is een nutteloos hebbeding dat nog hardere repressie van politieke dissidentie als doelstelling heeft.

Lees ook:

FN 303-wapens gebruikt tegen mars voor Fabian verhogen risico op onschuldige slachtoffers