Pakistaans Brusselaar Sadiq Khan geeft zes maand na de klimaatramp een update over de situatie in zijn geboorteland. In september 2022, een maand na de moordende overstromingen in Pakistan, sprak DeWereldMorgen.be reeds een eerste maal met hem. Pakistan is weg uit het nieuws maar nog niet uit de problemen.
In augustus 2022 werden de zuidwestelijke laagvlaktes van Pakistan getroffen door een enorme overstroming. Het smeltwater en hevige regenstormen hebben hele valleien weggeveegd.
Duizenden Pakistanen kwamen om het leven rn honderdduizenden anderen raakten alles kwijt, hun huis, vee, akkers. Water was ondrinkbaar door de dode lichamen en het dode vee. Voedselvoorraden waren weggespoeld, weggerot of bedorven door de modderstromen.
Het was onmiddellijk duidelijk dat deze ramp een gevolg is van de klimaatcrisis, die in een stroomversnelling (bewuste woordspeling) is terecht gekomen. Net zo goed was het voor iedere observator onmiskenbaar dat Pakistan jaren zal nodig hebben om hiervan te herstellen, jaren die het land niet heeft en bovendien, jaren waarin de seizoenen onverbiddelijk terugkeren.
Heel even was het groot nieuws maar nauwelijks enkele dagen later moest Pakistan al wijken voor andere, meer ‘urgente’ (lees: dichterbij onze contreien) materies. Een half jaar later is het water grotendeels weggetrokken, maar blijven verwoeste dorpen, weggespoelde akkers en vernielde infrastructuur op herstel wachten.
DeWereldMorgen.be ging opnieuw praten met Khalid Sadiq voor een stand van zaken een half jaar later (zie ons vorig gesprek van september 2022 “Pakistan heeft jaren nodig om te herstellen”).
Noodhulp is nog geen herstel
“Op de meeste plaatsen is het water nu weg. De meeste mensen proberen de draad terug op te pakken, hun huizen terug te bouwen. Meestal doen ze dat alleen, zonder hulp van de overheid. De overheid zit zelf met zware financiële problemen.”
“Daarenboven zit het land met een grote politieke instabiliteit door het gehakketak tussen de oppositie en de regering. Ze hoopten op leningen van het IMF, maar die stelt zoveel voorwaarden. De levensduurte van zowat alles wat een mens dagelijks nodig heeft is gestegen. De overheid is nog niet bankroet, maar zonder buitenlandse financiering zal het nooit lukken.”
Bizar terugkerend gevolg van overstromingen, bomen overwoekerd door spinnenwebben die er redding zochten voor het stijgende water. Deze foto is van een vorige overstroming. Foto: DFID/CC BY-SA 2:0
“Samen met de VN wordt nu een vijfjarenplan en een tienjarenplan opgesteld. De deelstaatregeringen doen wat ze kunnen met wat ze nu al krijgen van meerdere VN-organisaties. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres kwam ter plaatse en deed heel wat inspanningen, onder meer voor een donorconferentie in Genève. Er zijn wel heel wat beloftes gedaan, maar weinig concreets.”
“De meeste mensen konden zich qua voeding in de eerste weken behelpen met directe noodhulp. Heel wat mensen leefden lang langsheen de droge hoofdwegen, op de heuvels, en in de dorpen die waren gespaard gebleven omdat ze hoger lagen.”
“Mensen werden ziek omdat ze geen zuiver drinkwater hadden, of geen brandstof om water te koken. Heel veel mensen kregen diarree, wat dan door uitputting secundaire infecties veroorzaakte. Er kwam ook veel hulp van de meer gegoede Pakistanen en van de diaspora in het buitenland.”
“Die steun was dan goed voor een paar weken, een maand of zo, maar er is veel meer nodig. De mensen moeten hun leven terug herbeginnen vanaf zero, akkers opnieuw bewerken voor eigen voeding en vee kweken. Op veel plaatsen is de vruchtbare bovenlaag van de akkers weggespoeld.”
“Huizen waren meestal slechts broze constructies met stro en gedroogde modder. Die zijn ofwel weggespoeld ofwel onbewoonbaar geworden door de vochtigheid. Soms moesten ze zelfs zoeken waar hun huis precies stond, waar hun eigendom precies was om opnieuw te beginnen. Er zijn geen problemen met eigendomsdisputen of zo, het zijn de praktische problemen die overweldigend zijn.”
“De definitieve balans van overleden mensen is nu wel gemaakt. Er zijn nog nauwelijks enkele vermiste personen. Ook de landbouwstatistieken, het aantal verdronken dieren, zijn bekend. De regering heeft dus wel een goed idee van wat er precies moet gebeuren.”
De Pakistaanse deelstaat Baloechistan (rood) is 10x zo groot als België. Map: TUBS/CC BY-SA 3:0
“In centraal Baloechistan (de zuidwestelijke Pakistaanse deelstaat aan de Indische Oceaan op de grens met Iran en Afghanistan, nvdr) is het district Bolan nog altijd afgesloten van de rest van het land, omdat een belangrijke spoorwegbrug (zie foto hieronder) is weggespoeld en nog steeds niet heropgebouwd is. Alles moet dus met vrachtwagens over de wegen die ook in zeer slechte staat zijn. Een dergelijke brug, dat vraagt in dat gebied jaren om te bouwen. Ze zijn nog net begonnen aan de studie van de bouwplaats.
“Een groot probleem in Pakistan is echter de corruptie van de elite, die met de internationale instellingen samenwerkt. Een groot deel van de subsidies gaan zo verloren. Ondertussen zoekt de regering andere bronnen van inkomsten door de prijzen en de belastingen te verhogen.”
“Corruptie is een probleem in elk land. Hier in België heb je dat ook. Het verschil is dat je hier een grote middenklasse hebt, die de economie rechthoudt. In Pakistan heb je die buffer niet. In totaalcijfers is de corruptie daar kleiner, alleen is de maatschappelijke impact veel groter voor de arme meerderheid van de bevolking.”
Deze treinbrug in de Bolanvallei in Baloechistan zakte in tijdens de overstromingen. Foto: Levies Force
“De maatschappelijke problemen zijn in feite dezelfde als hier. Het verschil zit in het niveau van armoede. Er is nog steeds veel interne solidariteit in Pakistan zelf. Dat verloopt echter moeizaam ondermeer door de politieke instabiliteit. Ik volg de situatie ter plaatse elke dag.”
“De buitenlandse media in Pakistan zijn meer betrouwbaar als bron. Pakistaanse media zijn gebonden aan een of andere politieke groep of aan een oligarch. Normaal gezien moeten er binnenkort parlementaire verkiezingen worden gehouden, omdat de huidige termijn afloopt. Het is in de huidige omstandigheden puur praktisch onmogelijk om verkiezingen te organiseren.”
“Eerst en vooral heeft de regering er momenteel de financiële middelen niet voor. Er moeten normaal gezien binnenkort reeds verkiezingen worden gehouden in twee deelstaten. Dat willen ze uitstellen om ze allemaal tegelijkertijd te doen later in het najaar, zowel voor het nationaal parlement als voor de parlementen van de deelstaten.”
“Bovendien moet er dit jaar normaal gezien een census van de bevolking worden gehouden. Om de zoveel jaren is dat een volkstelling (dat gebeurt ook hier om de tien jaar, nvdr), waarbij ook wordt bepaald waar de mensen juist wonen om zo de zetelverdeling over de kiesdistricten. Daar zijn ze vorige maand mee begonnen. Volgens de regering zou dat eind maart moeten beëindigd zijn. Met die cijfers wordt echter een politiek spel gespeeld. De partijen aan de macht proberen de cijfers geheim te houden en de kiesdistricten in hun voordeel aan te passen.”
“De mensen die in de getroffen gebieden wonen hebben zeker nog een jaar nodig om zich te herpakken. Ze moeten nu vooral voedselhulp krijgen, maar ondertussen moeten de omstandigheden verbeteren zodat ze terug zelf hun eigen opbrengsten kunnen oogsten. Het gevaar op epidemieën is nu wel voorbij.”
“Er is nog veel hulp nodig. Dan is er nog het probleem van de kinderen en de scholen. Heel wat schoolgebouwen zijn immers ook vernield door de overstromingen. Ik ga waarschijnlijk in juli terug op bezoek bij mijn familie. In de grote steden gaat het leven door zoals altijd. Dit is hoofdzakelijk een probleem van het platteland. Er is natuurlijk nog altijd een bevoorradingsprobleem nu zoveel vee verdronken is en oogsten verloren zijn gegaan. In november was er een hele tijd geen rijst beschikbaar. De voedselprijzen zijn enorm gestegen. Energieprijzen zijn net als in België gestegen met 30-40 procent.”
“Als ik zeg dat alles terug ‘normaal’ wordt, moet je dat dus wel zien in de context van de gemiddelde levensstandaard van de bevolking, die voor een groot deel van de plattelandsbevolking reeds allesbehalve comfortabel is zonder deze natuurrampen. Maar Pakistanen geven de strijd niet snel op.”