Dinsdag 22 juni hield het personeel van de geprivatiseerde treinmaatschappijen een algemene staking, die massaal werd opgevolgd. Het werd de grootste treinstaking in 30 jaar. De vakbond RMT roept op tot nog stakingsdagen op 23 en 25 juni. Zij eisen investeringen in het spoor en betere lonen, die al jaren niet meer zijn aangepast aan de levensduurte.
De oproep van de National Union of Rail, Maritime and Transport Workers (RMT) werd massaal opgevolgd. Het eisenpakket van de stakers is tweevoudig. Eerst en vooral eisen ze nieuwe investeringen in het spoor, zowel qua infrastructuur, treinen als personeel.
Sinds de geleidelijke en bijna volledige privatisering van British Rail van 1994 tot 1997 hebben de nieuwe privé-lijnmaatschappijen nauwelijks geïnvesteerd in het onderhoud van de bestaande infrastructuur. Splinternieuwe treinen op de grote Intercity-lijnen kunnen niet verhullen dat op de regionale en lokale lijnen (voor zover ze niet werden afgeschaft) nog steeds aftandse locomotieven en wagons van de jaren 1950 rijden.
🚆 Great to see Mick Lynch representing @RMTunion on @Peston clearly explaining how rising fares for passengers and stagnating wages for workers are both linked to the privatisation of the railway.
It's time to bring the WHOLE railway into public hands! https://t.co/uuampVpezQ
— We Own It (@We_OwnIt) June 23, 2022
Op die kleinere lijnen werd bijvoorbeeld nog steeds niet geïnvesteerd in nieuwe bruggen en tunnels, waardoor het onmogelijk is om tweedekkers in te zetten, een pijnpunt dat al veertig jaar wordt aangeklaagd door het personeel.
Het treinpersoneel heeft sinds 2020 geen aanpassing van de loonschalen gekregen – in Groot-Brittannië bestaat geen automatische indexering. Bovendien was die loonaanpassing toen reeds onvoldoende. De stakers klagen nu de gestegen levensduurte sinds de oorlog in Oekraïne aan, maar hun probleem ettert dus in feite reeds jaren daarvoor. Dividenden worden daarentegen elk jaar uitgekeerd aan de nieuwe aandeelhouders.
Er is geen enkele samenwerking tussen de verschillende treinmaatschappijen voor uurroosters, treintickets en abonnementen zijn alleen bij de eigen treinmaatschappij geldig. In verhouding tot de levensduurte betalen de Britse pendelaars het hoogste bedrag in heel Europa voor hun dagelijkse treinrit.
De privatisering van het Britse spoor werd zo georganiseerd dat het wel mis moest lopen. Het mantra van de voorstanders van privatisering is steeds hetzelfde. Concurrentie zal er toe leiden dat de kwaliteit stijgt en de prijzen dalen, want de klant beslist.
Niets is minder waar. In werkelijkheid hebben de privé-treinmaatschappijen een volledig monopolie op de lijnen die ze overnemen. Om het in Belgische termen te zeggen, wanneer morgen een privébedrijf de lijn Brussel-Antwerpen overneemt, heft u als reiziger geen enkele andere keuze.
De gevolgen zijn bekend. De prijzen blijven stijgen en de kwaliteit daalt. De privébedrijven profiteren bovendien van de versnippering van het personeel om sociale onderhandelingen met de vakbonden te dwarsbomen, met eveneens gekende gevolgen: minder personeel voor meer taken en geen aanpassing van de lonen aan de levensduurte.
De staking wordt goed opgevolgd door 40.000 personeelsleden in de drie Britse regio’s Engeland, Wales en Schotland. Bovendien hebben 10.000 werknemers van de London Underground eveneens gestaakt voor gelijkaardige eisen.
Brits Conservatief minister van transport Grant Shapps weigert een delegatie van de vakbond te ontvangen. De parlementaire oppositie steunt de stakers niet. Labour-voorzitter Keir Starmer heeft de volksvertegenwoordigers bevolen zich niet aan stakingspiketten te laten zien of zich uit te spreken voor de eisen van de stakers. Het verschil met zijn voorganger Jeremy Corbyn is schrijnend.
Eerste minister Boris Johnson heeft gereageerd met plannen voor een wet die het spoor als essentiële dienst kwalificeert, wat hem zou toelaten personeel te vorderen.
Het succes van deze treinstakingen heeft ook andere sectoren geïnspireerd. De onderwijsvakbond National Education Union (NEU) eiste tegen 22 juni een loonaanpassing aan de inflatie. Indien dat niet gebeurt zal de NEU een stakingsaanzegging indienen voor haar 450.000 leden in september en oktober.
Daarnaast krijgen de zorgverstrekkers van de Britse overheidsdienst voor gezondheid National Health Service (NHS) van de Conservatieve regering een nieuw arbeidscontract opgelegd dat een looninkrimping van 10 procent inhoudt. Ook daar worden sociale strijdacties verwacht tegen deze plannen.
Volgens cijfers van de vakbonden hebben Britse werknemers sinds 2008, het jaar dat de banken in heel Europa met miljarden overheidssteun werden gered, gemiddeld één derde van hun koopkracht verloren.
Op maandag 20 juni stapten 80.000 werkende mensen door de straten van Brussel met gelijkaardige eisen. In Frankrijk en Italië dreigt het najaar zeer heet te worden, want ook daar zijn de plannen van de regeringen dezelfde: minder koopkracht voor de werkende mensen, meer winsten voor de grote bedrijven …
Meer dan ooit tevoren zijn vakbonden de organisaties waar werkende én werkzoekende mensen zich collectief kunnen verdedigen tegen deze aanslagen op hun levenskwaliteit. Wie de sociale geschiedenis een beetje kent, weet het reeds lang. Vakbonden zijn het onmisbare cement van een sociale welvaartsstaat, waar de economie ten dienste staat van de mensen.
