De nieuwe Duitse regering steunt de kandidatuur van Annalena Baerbock van de Duitse Grünen voor de functie van 80ste voorzitter van de VN-Algemene Vergadering. Zij was minister van Buitenlandse Zaken in de vorige regering. Een minder aanvaardbare kandidaat voor deze functie is nog moeilijk te vinden.

Annalena Baerbock heeft tijdens haar vier jaar als minister van Buitenlandse Zaken van de Duitse regering het laatste greintje nog overblijvende geloofwaardigheid van de Duitse groene partij verkwanseld. Binnen de coalitie van groenen, sociaal-democraten en liberalen was zij de meest fanatieke verdediger van de genocide in Gaza.

Ooit waren de Duitse groenen de eerste ecologische partij ter wereld die verkozenen verkreeg in een nationaal parlement. Eind jaren 1970 waren zij de afspiegeling van de vredesbeweging én van het verzet tegen de kernenergie in heel Europa, anti-NAVO, pro-Palestina.

De groenen stonden voor eerlijke politiek, onbezoedelde politieke deelname gebaseerd op principes en idealen. Van dat imago blijft vijftig jaar later niets meer over. Alleen enkele lokale afdelingen (zoals Groen-Gent) herinneren nog aan die politieke erfenis.

Hoe groen liberaal werd

Overal hebben de groene partijen de voorbije decennia een gelijkaardige ontaarding meegemaakt en zijn zij geëvolueerd naar een liberale partij met groene accenten voor het betere deel van de middenklasse. In arbeidersmilieus hebben ze nooit brokken gemaakt, maar ze namen tenminste wel sociale standpunten in en waren steeds aanwezig op vredesbetogingen én op sociale manifestaties.

De Belgische groenen (Groen en Ecolo) waren de voorbije jaren afwezig op de vredesmanifestaties voor Palestina. Op enkele stellingnames van voormalig minister Petra De Sutter na – zonder enige impact op het regeringsbeleid – waren beide partijen afwezig in het Palestina-debat.

In 1979 ging in de toenmalige West-Duitse hoofdstad Bonn de grootste anti-kernenergiebetoging tot vandaag door, waar de Grünen hun politiek ontstaan kenden. Foto: Hans Weingartz/CC BY-SA 2:0

Net zomin hebben ze de voorbije vier jaren afstand genomen van hun Duitse groene collega minister Annalena Baerbock voor de standpunten die ze innam over Gaza, voor haar verspreiding van fake news over 7 oktober 2023 of voor haar openlijk pro-genocidaire uitspraken.

De groenen zijn definitief verworden zijn tot de groene linkervleugel van het neoliberale spectrum.  Dat blijkt ondermeer uit het gemak waarmee de ontslagnemende Duitse regering voor haar kandidatuur de steun krijgt van de conservatieve christen-democraten, die op het punt staan een regering te vormen zonder de groenen (maar wel met de sociaal-democraten van ontslagnemend bondskanselier Olaf Scholz). Het buitenlands beleid van de nieuwe Duitse regering is een kopie van de vorige regering.

Wie voor zijn informatie alleen afgaat op de berichtgeving in de mainstream media zal het nauwelijks weten, maar internationale organisaties zijn van plan een wereldwijde petitie te organiseren om haar kandidatuur voor deze VN-functie aan te klagen.

Geen routineuze consensus ditmaal …

De voorzitter van de VN-Algemene Vergadering, waar alle VN-lidstaten jaarlijks één of twee maal samenkomen, is ondergeschikt aan de VN-Veiligheidsraad. Toch heeft deze een belangrijke politiek-symbolische functie, omdat standpunten die in de VN-Veiligheidsraad geblokkeerd worden door een veto (meestal van de VS) toch massaal kunnen worden aanvaard.

Resoluties van de VN-Algemene Vergadering zijn niet afdwingbaar, maar hebben desalniettemin een belangrijke mobiliserende kracht, omdat ze tonen hoe de echte wereldopinie buiten het Westen over oorlog, vrede, ontwikkeling, economie en soevereiniteit denkt.

VN-Algemene Vergadering. UN Photo/Public Domain

Het voorzitterschap van de VN-Algemene Vergadering wisselt jaarlijks in september. Om beurten mogen vijf landengroepen een kandidaat voorstellen: Afrika, Azië-Stille Oceaan, Oost-Europa, Latijns Amerika-Caraïben en West-Europa samen met ‘overige staten’ die niet bij een van de vorige groepen horen, waaronder de VS en Canada.

Meestal wordt de kandidaat die de groep voorstelt door de volledige Algemene Vergadering bij consensus aanvaard, tenzij er meerdere kandidaten zijn (wat uiterst zeldzaam is). Ditmaal is het de beurt aan de groep West-Europa.

Het is echter niet zeker dat de andere landengroepen de kandidatuur deze maal zomaar zullen aanvaarden. In de wereld buiten het Westen wordt Palestina erkend als staat en worden Hamas en andere verzetsorganisaties tegen de bezetting en de kolonisatie niet gebrandmerkt als terroristisch, maar erkend als bevrijdingsbewegingen.

OVSE

Duitsland had nochtans eerst een zeer aanvaardbare kandidate voorgedragen. Helga Schmid is een ervaren diplomate en bovendien voormalig secretaris-generaal van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE – OSCE Engelse afkorting).

Met al zijn tekortkomingen is het potentieel van de OVSE als civiele veiligheidsorganisatie nog steeds enorm. Net daarom wordt de organisatie stelselmatig ondergewaardeerd voor zijn bewezen prestaties als peacekeeper in conflictgebieden, ondermeer in Oekraïne tussen 2012 en 2017.

Meer diplomatie is wat de wereld nu nodig heeft. De OVSE kan als door de VN erkende regionale organisatie een belangrijke rol spelen voor de vreedzame oplossing van gewapende conflicten.

Helga Schmid (rechts achteraan) nam in 2015 namens Duitsland deel aan de onderhandelingen over het kernenergieprogramma van Iran. Foto: US Department of State/Public Domain

Meerdere commentatoren hebben er al op gewezen dat Baerbock niet alleen inhoudelijk controversieel is, maar bovendien amper vier jaar internationale ervaring heeft. En niet eens in diplomatie, maar in brute machtspolitiek. Terwijl diplomatie net de cruciale hoofdvereiste is voor een voorzitter van de VN-Algemene Vergadering.

Hoe kan een voorzitter als Baerbock functioneren voor een vergadering die Palestina systematisch jaar na jaar blijft erkennen, die de sancties tegen Rusland blijft verwerpen net als de blokkade van Cuba, wanneer zij als minister net een van de meest rabiate verdedigers van het omgekeerde is geweest?

Haar nominatie lijkt verdacht veel op een afscheidscadeau. Meestal is de jaarlijkse verkiezing van de voorzitter van de VN-Algemene Vergadering een routineuze kwestie, waarbij de kandidaat van de landengroep van dat jaar bij consensus wordt aanvaard.

De groene partijen wereldwijd blijken tot bewijs van het tegendeel geen bezwaar te hebben met dit eerbetoon aan hun groene collega.