Intal, Vrede vzw, 11.11.11 en Al Haq Europe hebben een verzoekschrift ingediend bij de Raad van State. Zij eisen de verbreking van de onderhandelingen over het contract dat de NMBS wil afsluiten met het Spaanse bedrijf Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), omdat dit bedrijf het internationaal recht schendt met de bouw van een metrolijn in bezette Palestijnse gebieden.

Op 23 juli 2025 heeft de NMBS zijn voorkeur bevestigd voor de levering van 600 nieuwe treinstellen bij het Spaanse bedrijf CAF. Dit bedrijf bouwt metrolijnen in bezet Palestijns gebied. Onderhandelingen over het contract worden verdergezet.

Middenveldorganisaties Vrede vzw, Intal, 11.11.11 en de Palestijnse organisatie voor de mensenrechten Al Haq vragen om stopzetting van de onderhandelingen met een verzoekschrift bij de Raad van State. De Raad van State is de hoogste algemene administratieve rechtbank van het land. Burgers en rechtspersonen kunnen er administratieve besluiten aanvechten.

Inbreuk op Belgische verdragsrechtelijke verantwoordelijkheden

Tijdens een persconferentie op 26 augustus 2025 wezen Ludo De Brabander (Vrede vzw), Isabelle Vanbrabant (Intal) en Dima Issa (AL Haq Europe) op het politieke belang van deze zaak voor België en de EU.

Ansje Vanbeselaere (Intal): “We hebben de NMBS tal van rapporten bezorgd die de betrokkenheid van CAF documenteren bij de gedwongen verplaatsing van Palestijnen en bij de ontsluiting van illegale nederzettingen. Dat zijn oorlogsmisdaden. Toch schuift het overheidsbedrijf dit terzijde en vraagt men alleen maar een uitleg van CAF zelf. Die houding is een en al hypocrisie.”

Willem Staes (11.11.11.): “We vragen niet alleen de uitsluiting van CAF in dit dossier, maar ook dat de NMBS haar selectiecriteria aanpast, zodat fundamentele mensenrechten voortaan een bindend toetsingscriterium zijn bij toekomstige aanbestedingen.”

Ludo De Brabander (Vrede vzw): “Terwijl de bevolking van Gaza wordt afgeslacht en uitgehongerd, en de Israëlische regering openlijk de annexatie van de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem doordrukt, is het hallucinant dat de NMBS een miljardencontract wil gunnen aan een dergelijk problematisch bedrijf. Publiek geld mag nooit dienen om bezetting en apartheid te financieren. Toch dreigt de NMBS deze ‘deal van de eeuw’ te sluiten – ten koste van fundamentele mensenrechten.”

Hun klacht staat los van die van de concurrerende bedrijven Alstom en Siemens, die om sociaal-economische redenen eveneens een klacht hebben ingediend bij de Raad van State.

Het Duitse concurrerende bedrijf Siemens heeft eveneens problematische commerciële relaties met de bezetting en de apartheid in Israël. Siemens levert onder meer software aan het bezettingsleger en aan de Israëlische wapenindustrie.

Ook het andere concurrerende bedrijf Alstom had banden met het spoorwegnetwerk in Israël, dat apartheid toepast voor niet-Joodse gebruikers. Onder druk van de Franse publieke opinie heeft Alstom zich daaruit teruggetrokken. Ludo de Brabander: “Dit toont andermaal aan dat de druk van publieke opinie werkt”.

Advocaten Jan Buelens en Laura Adriaenssens vertegenwoordigen namens Progress Lawyers Network de betrokken middenveldorganisaties. Zij gaven uitleg bij de procedure.

Zij geven twee argumenten voor dit verzoekschrift. De NMBS heeft in zijn beoordeling van de offertes geen afweging gemaakt van de internationale wetgeving terzake, wat neerkomt op ‘ernstig professioneel wangedrag’. Daarnaast schendt de NMBS zijn verantwoordelijkheid als openbaar bedrijf om de verdragsverplichtingen van de Belgische staat te respecteren.

Met dit contract schendt de NMBS ook haar eigen gedragscode die ze heeft afgesproken met de Belgische overheid. De Israëlische koloniale nederzettingen in bezet Palestijns gebied zijn illegaal. Tot nu toe heeft federaal minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke (Les Engagés) geweigerd op deze bezwaren in te gaan. Hij beweert dat er “geen juridisch probleem” zou zijn met dit contract.

Met hun juridisch initiatief willen de eisende organisaties een cruciaal precedent scheppen om openbare bedrijven verantwoordelijk te houden voor hun economische banden met bedrijven die het internationaal recht schenden, in het bijzonder wanneer genocide en misdaden tegen de mensheid worden gepleegd.

Tevens gaf Francesca Albanese, VN-Speciaal Rapporteur voor de Mensenrechten in de Palestijnse bezette gebieden, haar juridische beoordeling. Zij benadrukte dat het Spaanse bedrijf CAF reeds vermeld staat in haar rapport van 16 juli 2025 From economy of occupation to economy of genocide. Zij plant een bezoek aan Brussel om de Belgische regering haar oordeel over deze kwestie te geven.

Een journalist van Associated Press vroeg haar of individuele personen ook iets kunnen doen om de genocide in Gaza te stoppen. “De hoofdverantwoordelijkheid ligt bij de regeringen, maar burgers kunnen hun regeringen onder druk zetten. Informeer je, mobiliseer, voer actie. Het werkt.”

“Uiteindelijk is er maar één mogelijke strategie. Verbreek alle banden, economisch en politiek met Israël, net zoals dat met Zuid-Afrika is gebeurd.”

Waar gaat het over?

De bestelling omvat 600 nieuwe treinstellen met eigen tractie voor een waarde van 3 miljard euro. Ze worden geleverd in twee versies, dubbeldekse vierstellen voor IC-lijnen en enkeldekse driestellen voor lokale stoptreinen. De levering zou beginnen in 2030 en twaalf jaar duren.

Het bedrijf CAF heeft klanten in de VS, Rusland, Latijns-Amerika, Afrika, Azië en in Israël. In Israël bouwt het bedrijf een tramlijn tussen Israëlisch West-Jeruzalem en een aantal koloniale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.

Deze nieuwe Groene Lijn (Jerusalem Light Rail- JLR) zal gepaard gaan met onteigening van Palestijnse woningen en zal Palestijnse dorpen van elkaar scheiden. Bovendien zullen ze uitsluitend toegankelijk zijn voor Israëlische burgers en kolonisten. Palestijnen mogen er geen enkel gebruik van maken.

De VN-Mensenrechtenraad heeft reeds eerder in 2011, 2016 en 2017 de onwettigheid van het JLR-project bevestigd. Terwijl andere bedrijven zich uit het project hebben teruggetrokken, heeft CAF zijn deelname voortgezet en zelfs versterkt.

De Raad van State houdt een eerste hoorzitting over de zaak op 2 september. Een vonnis zal dan volgen twee à drie weken later. De betrokken organisaties zullen ter plaatse een actie houden (Wetenschapsstraat 33).

 

De betrokken organisaties 11.11.11, Vrede vzw, Al Haq en Intal starten de crowdfunding campagne ‘No Money for Apartheid Trains’ om de juridische kosten van deze procedure te betalen.

Zondag 7 september gaat een grote betoging door vanaf Brussel-Noord om 14 uur onder de slogan ‘Red Card for Israel’.

 

Lees ook:

Gaat de NMBS collaboreren met de apartheid in bezet Palestina?