Biden laat Leonard Peltier vrij, 49 jaar onschuldig politiek gevangene

Leonard Peltier (2022). Foto: Leonard Peltier Support Group

FacebooktwitterFacebooktwitter

In een verrassende laatste beslissing als president heeft Joe Biden de levenslange gevangenisstraf van American-Indian Leonard Peltier omgezet in huisarrest. De redenen waarom zijn niet bekend, maar er zijn wel een aantal waarschijnlijke motieven voor deze onverwachte beslissing. Peltier wordt op 18 februari vrijgelaten.

Leonard Peltier is sinds 12 september 2024 inmiddels 80 jaar. Hij werd op 6 februari 1976 aangehouden in Canada en onmiddellijk uitgeleverd aan de VS – op basis van valse getuigenissen en foutieve juridische procedures voor een moord op twee FBI-agenten.

Zo werd hij 49 jaar min 17 dagen van zijn vrijheid beroofd, voor feiten waarvan zijn schuld nooit werd bewezen. Samen met Mumia Abu-Jamal is hij de internationaal meest bekende politieke gevangene van de VS (voor een lijst van politieke gevangenen in de VS, zie de bronnen onderaan het artikel).

In 1976 werd Peltier veroordeeld tot twee opeenvolgende levenslange gevangenisstraffen voor de moord op twee FBI-agenten in het reservaat van Pine Ridge in de staat Zuid-Dakota.

Affiche in Detroit (2023). Foto: Kenny Salty Boat/ CC BY-SA 3:0

De dan 32-jarige Peltier was toen een van de leiders van de American Indian Movement (AIM) die opkwam voor de mensenrechten van de inheemse volkeren van de VS.

Zij ijverden onder meer voor vervolging van politie-agenten voor brutaal geweld bij arbitraire aanhoudingen. AIM publiceerde ook bewijzen dat de FBI ‘doodseskaders’ inzette tegen inheemse leiders die voor hun rechten opkwamen.

Die doodseskaders waren groepen marginale inheemsen – dikwijls drugsverslaafden – die werden betaald en bewapend om inheemse leiders te vermoorden.

Deze tactiek, die in dezelfde periode ruim werd toegepast door de militaire regimes van Latijns-Amerika, had als voornaamste bedoeling de schijn te wekken van intern geweld binnen de inheemse gemeenschappen, waar de officiële overheden niets mee te maken hadden.

Volgens de FBI werden hun agenten vermoord tijdens een gewapende confrontatie op een samenkomst van AIM-activisten. Drie van de daar aanwezige personen werden van die moord beschuldigd, hoewel er veel meer personen aanwezig waren.  Ze werden gekozen omwille van hun prominente rol in AIM.

Bob Robideau en Dino Butler werden onmiddellijk aangehouden, maar Leonard Peltier kon ontsnappen. Robideau en Butler werden in 1976 vrijgesproken op basis van wettige zelfverdediging. Zij konden immers aantonen dat ze zonder provocatie werden beschoten door twee personen, waarvan zij terecht meenden dat het huurlingen van doodseskaders waren.

Peltier was reeds meerdere malen het slachtoffer van moordaanslagen geweest en vreesde als meest prominente leider voor zijn leven tijdens een arrestatie – zoals andere inheemse leiders al was overkomen. Hij werd enkele maanden na dat eerste proces tegen Robideau en Butler aangehouden in Canada en onmiddellijk uitgeleverd aan de VS.

Affiche in de Spaans-Baskische stad Durango. Foto: Txeng Meng/CC BY-SA 2:0

Uit later onderzoek door ngo’s, waaronder een lijvig rapport van Amnesty International, is gebleken dat de FBI getuigen onder druk heeft gezet en bewijsmateriaal heeft vervalst om Leonard Peltier tijdens zijn proces wel veroordeeld te krijgen op basis van omstandigheidsbewijzen (het volledig dossier van dat proces staat in het boek In the Spirit of Crazy Horse van Peter Matthiessen, zie boekcover).

Zelf houdt Leonard Peltier zijn onschuld nog steeds staande. Het is één van de redenen waarom hij nooit in aanmerking kwam voor strafvermindering of vrijlating onder voorwaarden.

Dat president Biden deze beslissing nam is verrassend, niemand had het zien aankomen. Biden was sinds zijn eerste verkiezing tot senator voor de staat Maryland in 1972 nooit een verdediger van de rechten van de inheemse volkeren van de VS.

Voor alle duidelijkheid, hij besliste niet tot een ‘presidential pardon’, een prerogatief dat elke president heeft om personen vrij te laten op basis van humanitaire gronden. Een dergelijk pardon is geen kwijtschelding van de schuldvraag, alleen verdere strafuitvoering en eventuele vervolging wordt stopgezet.

Volledige dossier staat in dit boek van 1983

Presidenten hoeven daar in principe geen verantwoording voor te geven, maar om politieke redenen doen ze dat toch. In het geval van Peltier gaat het dus niet om een ‘pardon’, maar om een omzetting van gevangenisstraf in huisarrest.

Peltier is 80 en lijdt al jaren aan diabetes, die veroorzaakt werd door een combinatie van slechte voeding, barre leefomstandigheden en een ontzegging van adequate medische verzorgingen. Zo moest hij het jarenlang zonder geschikte geneesmiddelen stellen.

Hoeveel jaren hem nog resten is onduidelijk, maar veel zal het niet zijn. Dat is al een eerste reden waarom Biden deze beslissing neemt. Peltier is internationaal de meest bekende politieke gevangene in de VS.

De VS willen de twijfelachtige eer niet riskeren om Peltier in gevangenschap te zien sterven. Dat zou internationaal weer de abominabele toestanden in VS-gevangenissen aantonen.

Campagnes voor zijn vrijlating werden gesteund door Nelson Mandela, Desmond Tutu, Jesse Jackson, Rigoberta Menchú, Amnesty International, het Europees Parlement en meerdere VN-organisaties. Zij verwierpen unaniem de rechtsgang in zijn proces, dat op valse getuigenissen en bewijzen was gebaseerd.

De FBI heeft een grauwe reputatie van moordaanslagen op leiders van AIM en de Black Panthers (met behulp van die doodseskaders), waar het agentschap nooit voor werd vervolgd. Ook nu blijft de organisatie de bewijslast die Peltier vrijpleit ontkennen.

Men mag ervan uitgaan dat Biden deze beslissing nam als afleidingsmanoeuvre. In dezelfde last minute beslissing heeft Biden zijn broers James en Francis, Sara, de echtgenote van James, zijn zuster Valerie en haar echtgenoot John buiten vervolging gesteld voor beschuldigingen van corruptie. Eerder had hij al een ‘pardon’ getekend voor zijn zoon Hunter.

Geschiedenis van het ‘Wilde Westen’ (1993)

Hoe schandalig dat ook is, Biden is niet de eerste president die familieleden uit de wind zet. Bill Clinton gaf in 2001 een pardon aan zijn halfbroer voor het bezit van cocaïne. Donald Trump gaf op het einde van zijn eerste mandaat in 2020 een pardon aan zijn schoonzoon Jared Kushner voor belastingontduiking, vervalsing van getuigenissen en illegale campagnedonaties.

Voor de bewegingen die de rechten van de inheemse volkeren in de VS (en Canada) verdedigen is dit echter een belangrijke morele opsteker. Peltier komt officieel vrij op 18 februari. Of hij toestemming zal krijgen openbare verklaringen af te leggen is nog onduidelijk.

In een eerste reactie heeft Peltier verklaard: “Het is eindelijk over. Ik ga naar huis. Ik wil de wereld tonen dat ik een goede mens ben met een goed hart. Ik wil mensen helpen, net zoals mijn grootmoeder mij dat geleerd heeft.”

Nick Tilsen, oprichter en leider van de inheemse organisatie NDN Collective: “Peltiers vrijlating is het resultaat van 50 jaar intergenerationeel verzet, organisatie en toewijding. Peltiers bevrijding is onze bevrijding – ook al is huisarrest geen volledige vrijheid, wij zullen hem eren door hem terug te brengen naar zijn thuisland om de rest van zijn dagen te leven omringd door zijn geliefden, om te genezen en zich terug te verbinden met zijn land en zijn cultuur.”

Prison Writings/Leonard Peltier (1999)

“Laat zijn vrijlating een herinnering zijn dat de volledige zogenoemde Verenigde Staten gebouwd zijn op land gestolen van de inheemse volkeren – en dat die inheemse volkeren zich altijd hebben verzet tegen elke poging om het te onderdrukken, het zwijgen op te leggen en te koloniseren.”

De bewegingen voor mensenrechten van de inheemse volkeren in de VS en Canada zijn altijd consequent voorvechters geweest van het recht op zelfbeschikking van het Palestijnse volk, wiens strijd zij als de hunne erkennen.

In Europa is de Belgische Els Herten van het International Peltier Forum een van de grote voorvechters voor de vrijlating van Leonard Peltier sinds zijn gevangenschap:

Op 13 maart 1997 keurde de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers Resolutie 603/6 -95-96 goed die bij de VS aandrong op “een hoorzitting ter onderzoek van de omstandigheden die ertoe hebben geleid dat de heer Peltier van dubbele moord werd beschuldigd en hiervoor werd veroordeeld”Deze aanvaarde tekst was een compromis om goedkeuring door een meerderheid te verkrijgen.

In het oorspronkelijke voorstel stond: “Bij de regering van de VS aan te dringen op een heropening van het gerechtelijk onderzoek naar de moorden, waarvoor Leonard Peltier werd veroordeeld en bij de president van de VS aan te dringen op de spoedige invrijheidstelling van Leonard Peltier in afwachting van een herziening van zijn proces.”

 

Voor meer informatie over Leonard Peltier, zie deze artikels:

Amnesty International: President Biden: laat Leonard Peltier vrij (7 februari 2022)

Politieke gevangenen in de VS? Hier is de lijst (22 augustus 2022)

Wie zijn wij om minder te doen dan Leonard Peltier? (19 januari 2017)

Obama wordt laatste kans voor Leonard Peltier (6 januari 2017)

Leonard Peltier, veertig jaar onschuldig gevangenen (7 februari 2016)

VN bezoekt American Indian Leonard Peltier, 37 jaar politiek gevangene (25 januari 2014)

Verzwegen, niet vergeten: Mumia Abu-Jamal en Leonard Peltier (9 mei 2012)

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.