Met woordkeuze en argumenten die pretenderen redelijkheid uit te stralen lanceert De Standaard in zijn editoriaal van 22 oktober een regelrechte aanval op de komende vakbondsacties. Schrijnend gebrek aan kennis van het historisch belang van sociale strijd of moedwillig opleggen van een hard neoliberaal discours?

Zoals ik wel vaker heb gezegd heeft De Standaard het volste recht om een politieke agenda en een redactionele lijn te vertalen naar de dagelijks berichtgeving. Waar de krant – net als alle andere mainstream media – echter geen recht op heeft is zichzelf verkopen als neutrale, onthechte observatoren van het maatschappelijk gebeuren.

De belangrijkste kwaliteitskrant van Vlaanderen brengt sterk journalistiek nieuws, behalve over twee zaken: sociaal nieuws en buitenland. Daar speelt de ideologische filter de hoofdrol.

Een recente eerste aanval van Hamas – die niet eens gebeurd blijkt te zijn – was volgens De Standaard aanleiding om te vrezen voor het staakt-het-vuren in Gaza. De meer dan 80 schendingen van dat bestand door het Israëlisch bezettingsleger met meer dan honderd gedode Palestijnse burgers sinds 10 oktober bracht dat bestand daarentegen nooit in gevaar.

Focussen op de uitzondering

Na een van de grootse sociale protestacties van de voorbije 30 jaar met 140.000 vreedzame betogers concentreerde De Standaard zich net als alle andere mainstream media op een randgebeuren met een tiental relschoppers. 

Zonder enig bewijs werd de complottheorie verspreid dat dit een initiatief zou zijn van de ooit illustere CCC. De Cellules Communistes Combattantes werden reeds in de jaren 1980 zwaar overroepen. Daar ging het nieuws over, niet over de eisen van de vreedzame betogers.

Helemaal in lijn met deze redactionele aanpak verschijnt in De Standaard van 22 oktober het editoriaal ‘Sociaal protest mag niet verworden tot een ritueel’. Het staat vol aannames en onbewezen stellingen die als vaststaande premissen worden weergegeven. 

Ooit toen De Standaard nog een AVV-VVK-rooms-katholieke krant was en CVP er de dienst uitmaakte pakte de krant regelmatig uit met een openlijk antisociaal en anti-vakbondsdiscours. Het ACV kreeg er ook wel een stem, binnen bepaalde redelijke grenzen, vooral als dat onmin kon creëren met de andere grote vakbond, ABVV.

Die tijden zijn gelukkig voorbij. Het hedendaagse credo van de mainstream journalistiek is objectiviteit over de feiten en neutrale analyses die geen kant kiest. Tenminste, daar moet het op lijken. Laat ik dit editoriaal zin per zin bekijken.

“Omdat hun actiedag van vorige week (17 oktober) geen effect heeft gehad…”. 

Sociale actie, stakingen, betogingen hebben in de Belgische geschiedenis grote impact gehad, met vallen en opstaan, maar nooit was er sprake van onmiddellijk effect, onmiddellijk resultaat. Wie de geschiedenis van de sociale strijd een beetje kent, weet dat. 

“een paar scheppen bovenop”

“… doen de vakbonden er een paar scheppen bovenop. Ze kondigen een driedaagse staking aan”. 

Wel inderdaad, sociale actie is een kwestie van volhouden tegen alle antisociale krachten, met veel actiebereidheid om met de strijd door te gaan. Deze driedaagse staking is trouwens zeer klein bier in vergelijking met de stakingsgolven van de jaren 60, 70 en 80. 

“… in het beleid van de regering is veel terug te vinden dat de bonden eigenlijk zouden moeten toejuichen. De noodzakelijke bezuinigingen zijn al tot het uiterste minimum herleid.”

Dit zijn geen ‘feiten’, dit is een opinie die de top van ACV, ABV en ACLVB alvast niet delen, zoals ze in meerdere verklaringen hebben laten blijken in de aanloop naar de betoging van 17 oktober.

Wat dit editoriaal hier beweert als commentaar is identiek aan de mening van de werkgeversorganisaties, de grote bedrijven, de gefortuneerden, niet toevallig de enigen die de harde besparingsdans blijven ontspringen. 

“Bovendien worden de loontrekkenden helemaal niet zo hard aangepakt als de bonden laten uitschijnen.” 

Heeft dit editoriaal nooit gehoord van de loonnormwet die reeds sinds 1996 – 29 jaar – de aanpassing van de lonen aan de levensduurte ondergraaft? In feite zegt dit editoriaal: “Na alle inleveringen van de voorbije dertig jaar is dit toch maar een klein schepje bovenop?”

De federale regering zou in feite maar twee werven hebben, de beperking van de werkeloosheidsduur en de meerwaardebelasting. Die eerste maatregel wordt keihard doorgevoerd, die tweede is een schaamlapje dat amper druk legt op de gefortuneerden en de grote aandeelhouders. 

De werven van De Wever

Zeggen dat dit de twee voornaamste werven zouden zijn kan je alleen als je alle andere werven wegkijkt: hogere pensioenleeftijd, meer flexibel werken, vergoeding voor nachtwerk inkrimpen, verstrakking van het recht op ziekteverlof, dwangmaatregelen tegen langdurig zieken zonder iets te doen aan de oorzaken van langdurige ziekten: steeds meer drukkende arbeidsomstandigheden, toenemende stress, enzovoort.

“Een derde grote werf, de verlaging van de loonlasten is zelfs in hun voordeel”. 

Noteer de keuze van dat woord ‘loonlasten’. Voor wie is dat een last? Net als de term ‘besparingen’, waarom niet de neutrale, objectieve term gebruiken: sociale inleveringen.

Steeds ook weer de bewering dat de fiscale druk in België te hoog zou zijn, zonder er op te wijzen dat dit land met dat geld ook veel teruggeeft aan iedereen, aan die vermaledijde sociale welvaartsstaat. 

De indexspring en de hogere btw zijn twee maatregelen die alleen de gewone Belg zwaar treffen. Een rijke bedrijfsleider maalt er niet om als zijn croissants duurder wordt, geld genoeg over. BTW is hét voorbeeld par excellence van maatregelen die exclusief de werkende bevolking raken.

‘Vroegtijdige pensionering’

Het moment suprême van dit editoriaal is dit: 

“Blijft over: de pensioeningrepen”… “Het is perfect mogelijk om eraan te ontsnappen: door te blijven werken tot aan de pensioenleeftijd”.  

Je moet het tweemaal lezen om te geloven dat het hier zo staat.

Een journalist kan best wel stresserende werkdagen hebben, deadlines, informatie checken, de actualiteit volgen. Maar laten we wel wezen, dat kan je inderdaad best lang doen. Zelf ik doe het nog steeds op 72-jarige leeftijd. Werken, écht werken is iets anders.

Kasseileggers, vuilnisophalers, buschauffeurs, pompiers, ambulanciers, verpleegkundigen, politieagenten, zijn zo vrij er anders over te denken en die twee jaar extra wel zeer problematisch te vinden. Volgens dit editoriaal is er dus sprake van ‘vroegtijdige pensionering’. Zeg dat misschien aan het reinigingspersoneel dat ’s nachts aan een slecht loon de redactielokalen van De Standaard komt reinigen.

Al wat hierboven vermeld wordt zet de financiering van de sociale zekerheid onder druk, niet alleen maar de flexijobs en studentenarbeid, zoals dit editoriaal beweert. 

Geen reden tot alarm

De verklaringen en de intenties van een eerste minister die met zijn toespraak aan de UGent duidelijk zegt waar het volgens hem over gaat, zou volgens De Standaard geen reden moeten zijn tot alarm. Dat dit de meest neoliberale regering is van de voorbije dertig jaar, geen reden tot alarm?

“Vakbonden geven de indruk dat ze, wat er ook gebeurt, altijd wel iets zullen vinden om tegen te protesteren.” 

Wat De Standaard hier de vakbonden verwijt is dat ze hun werk doen, dat ze doen wat ze horen te doen. 

“De bestaansreden van de vakbonden zou niet moeten zijn om een rood-groen-blauwe mensenzee op straat te krijgen”. 

Anders gezegd, de vakbonden hebben geen recht op hun twee sterkste wapens in de sociale strijd: betogen en staken. Om zo te tonen wie de echte producenten van de welvaart zijn.

Gezonde begroting, gezond voor wie?

Een gezonde begroting zou elke Belg ten goede komen? Een ‘gezonde’ begroting voor een bedrijfsleider of een aandeelhouder is iets anders dan een ‘gezonde’ begroting voor de rest van de bevolking, waaronder de vakbondsleden.

Vakbonden komen op voor de rechten van iedereen, werkenden en werkzoekenden, gezonden en zieken. Wanneer één vakbond een nieuwe CAO kan verkrijgen geldt die voor alle werknemers, ook voor de leden van de andere vakbonden, ook voor de collega’s die geen lid zijn van een vakbond, ook voor de collega’s die minachtend de stakingspiketten zijn voorbij gestapt. Dat verdient lof, niet dit neerbuigend paternalistisch editoriaal.

Maar goed, de boodschap van De Standaard is dus dat we ons allemaal samen moeten inspannen in plaats van tegen elkaar in te gaan. Klinkt mooi, als je verzwijgt dat met ‘allemaal’ alleen de gewone mensen wordt bedoeld, niet de rijke toplaag. En zo zijn we met de olifant in de porseleinwinkel, die De Standaard weigert te zien.

Er is een uitweg uit dit alles, er is wél geld genoeg om de overheid te financieren. Die oplossing is zelfs al tientallen jaren gekend, maar nog steeds taboe, blijkbaar ook voor De Standaard. 

Niet alleen de PVDA, ook professor economie Paul De Grauwe, allesbehalve een linkse rakker, pleit in zijn column van 20 oktober in De Morgen voor een belasting op de 5 procent hoogste inkomens. Wie ben ik om een professor economie aan de London School of Economics tegen te spreken?