President Colombia zet eerste stap naar verzoening met buurland Venezuela

Lode Vanoost  - 

Gustavo Petro legde op 8 augustus de eed af. Foto: Twitter @gustavopetrourrego

FacebooktwitterFacebooktwitter

Amper enkele dagen na zijn eedaflegging neemt de eerste socialistische president van Colombia reeds een belangrijke beslissing. Hij herstelt de diplomatieke relaties met buurland Venezuela. Daarmee gaat hij lijnrecht in tegen de bevelen van de grote noorderbuur, wat een breuk betekent met 72-jaar trouwe volgzaamheid van de meest stabiele bondgenoot van de VS tot nu.

Colombia schrijft geschiedenis. De eerste linkse president van het land sinds 1948 maakt onmiddellijk werk van een van zijn verkiezingsbeloften. Hij wil de soevereiniteit van zijn land herstellen tegen de eisen van de VS in.

De VS hebben in Colombia 74 jaar hun meest volgzame bondgenoot gehad. Verkiezingen lieten de bevolking steeds weer de keuze tussen twee presidentskandidaten die stonden voor dezelfde binnen- en buitenlandse politiek. In 2016 kreeg de bevolking voor het eerst een echte keuze, maar Gustavo Petro haalde het toen nipt niet. Het lukte wel in 2022.

Voor meer achtergrond, zie alle artikels in ons Dossier Colombia en Dossier Venezuela.

Massale verkiezingsfraude is altijd endemisch geweest in dit land dat buiten de steden nog steeds grotendeels een semi-feodale maatschappij is waar grootgrondbezitters samenspannen met buitenlandse mijn- en bosbouwbedrijven, waarbij de lokale bevolking ofwel een uit te roeien sta-in-de-weg is of grondstof voor spotgoedkope arbeid.

Colombia was tot voor de oorlog in Syrië meer dan dertig jaar lang het land met de meeste interne vluchtelingen ter wereld. Doodseskaders terroriseerden het platteland en financierden zich met de verkoop van cocaïne aan de buitenlandse markt. Al dat geweld lokte het tegengeweld van meerdere guerrillagroeperingen uit.

Gustavo Petro was als jonge idealist zelf nog actief lid van een van deze guerrilla’s. De voorbije jaren heeft hij zich als burgemeester van de hoofdstad Bogotá een pragmatisch en competent politicus getoond. In Europa zou hij een gematigd sociaal-democraat worden genoemd, voorstander van een gemengde economie, met privé-bedrijven en een actieve rol van de staat in het reguleren van de economie ten bate van de bevolking.

In de maatschappelijke context en geschiedenis van Colombia (en Latijns-Amerika) is dat ‘extreem-links’. De Colombiaanse elite en de buitenlandse bedrijven zien dit alles met lede ogen aan. De vraag is maar hoe de VS zullen reageren. Die vraag hoeft over de elite niet worden gesteld. Die heeft zich de voorbije zeventig jaar gekenmerkt als volledig onderdanig aan wat hen door grote buur in het noorden wordt ‘aangeraden’.

President Petro wil de Colombiaanse economie integreren in Latijns-Amerika. Dat gaat regelrecht in tegen de oekazes vanuit de VS (en in mindere mate vanuit Canada, Frankrijk, Groot-Brittannië en de EU). Die wil de exclusieve bilaterale economische banden met elk Latijns-Amerikaans land afzonderlijk in stand houden.

Een eerste stap is het herstel van de diplomatieke relaties met buurland Venezuela. Daarnaast wil hij het vredesakkoord van 2016 met de guerrilla’s van de FARC terug herstellen, nadat zijn voorganger dat akkoord naast zich had neergelegd.

Petro wil de arbeidswetgeving moderniseren, openbare gezondheidszorg en onderwijs herstellen evenals het systeem van de pensioenen en de belastingen. In Colombia betalen rijken en bedrijven zo goed als geen belastingen.

Bovendien wil hij naar Portugees model investeren in een totaal andere aanpak van de drugsproblematiek, weg van de repressie naar erkenning van de sociale oorzaken van deze maatschappelijke gesel.

Het ziet er voor de gewone Colombiaan veelbelovend uit. Alles zal afhangen van de reactie van de VS. Het mag niet worden uitgesloten dat vanuit de VS tweedracht zal worden gestookt zoals dat gebeurde in 1970-1973 in Chili en in veel andere landen, zoals meer recent in Honduras, Paraguay en Brazilië, met wisselend succes. Venezuela kreunt al jaren onder een economische blokkade omdat het zich niet wil schikken naar de eisen van de VS om de petroleumsector terug volledig over te dragen aan de buitenlandse oliebedrijven.

Petro is net als zijn Venezolaanse buur Maduro van mening dat de opbrengsten van de grondstoffen in de Colombiaanse bodem toekomen aan de eigen bevolking, niet aan bedrijven in het buitenland (en aan de collaborerende elite in eigen land).

In Peru poogt de VS-ambassade reeds twee jaar tevergeefs de president af te zetten. In Bolivia en in Honduras is het rechtse regime ten val gekomen via eerlijke verkiezingen (die er enkel kwamen na de inzet van miljoenen en de druk vanuit het buitenland om die toe te laten). In Venezuela houdt de huidige regering nog steeds stand.

Het lijdt niet de minste twijfel dat dergelijke plannen ook voor Colombia klaarliggen. Voor de VS staat er immers veel op het spel. Colombia was 72 jaar lang de meest getrouwe en stabiele partner in Latijns-Amerika, meer nog dan hun buurland Mexico. Ook daar worden de VS met links president AMLO aan hun eigen grens geconfronteerd met de veranderende machtsverhoudingen in de wereld.

De VS blijven een vervaarlijke wereldmacht en het worden spannende jaren voor Colombia. Zeker is het niet, maar het kan wel degelijk lukken.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.