Na Frankrijk legt sociale actie Groot-Brittannië plat, de strijd is niet ten einde

Lode Vanoost  - 

Stakende leerkrachten in Sheffield. Foto: Twitter @PetermlWatt

FacebooktwitterFacebooktwitter

Meer dan 500.000 Britten legden op 1 februari 2023 het werk neer in overheidsdiensten en bedrijven. Zo klagen zij net als in Frankrijk één dag eerder hun werksituatie aan, lonen die decennialang niet werden aangepast aan de stijgende levensduurte, onhoudbare werkdruk door personeelstekort en gebrek aan werkingsmiddelen. Ze staken tevens tegen een regering die het stakingsrecht wil criminaliseren.

De sociale strijd in Groot-Brittannië is met de staking van 1 februari 2023 in een nieuwe fase gekomen. De bereidheid om het werk neer te leggen is groter dan ooit. Het is geleden van de jaren 1980 en de legendarische mijnstakingen dat die bereidheid zo groot was.

Het succes van deze stakingsdag zal honderdduizenden Britten aanzetten om de strijd te vervoegen.

De situatie is dan ook zeer ernstig. De lonen werden voor werkende Britten al jarenlang niet aangepast aan de stijgende levensduurte. Dat probleem is de voorbije maanden nog acuter geworden.

De regering onder leiding van de Conservatieve eerste minister Rishi Sunak zet de bazen van de overheidsbedrijven en geprivatiseerde overheidsdiensten aan om niet toe te geven aan de loon- en werkeisen van de werknemers.

Die laatsten bundelen hun krachten in de Britse vakbonden. Morele leider van deze nationale sociale actie is Mick Lynch, leider van de spoorvakbond RMT (National Union of Rail, Maritime and Transport Workers).

De Britse media weten met zijn kalme en accurate weerlegging van hun vooringenomen vragen geen blijf. De roddelpers doet er alles aan om hem Corbyngewijs verdacht te maken, onder meer met valse verhalen over een of ander fortuin dat hij zou maken met de lidgelden van zijn vakbond.

De Britse media zijn organisch onderdeel van het probleem

Het mag niet baten. Terwijl de Britten in hun media 24/7 te horen krijgen dat staken onverantwoord is, dat vakbonden ‘gewone mensen verhinderen te gaan werken’, dat ze met hun acties ‘de werkende Brit verhinderen om kerstinkopen te doen’ of dat ‘stakers patiënten verhinderen naar de dokter te gaan’ blijft de bereidheid om door te gaan met deze strijd onder de Britse bevolking toenemen.

Het enige antwoord dat de regering op de sociale actie van de voorbije maanden heeft is een wetsvoorstel om stakingen te criminaliseren, door een wet goed te keuren die de lidgelden van vakbonden in beslag kan nemen om geleden schade door stakingen aan bedrijven te compenseren.

Stakingspiketten zullen grotendeels illegaal worden, als deze wet er door komt. Het gaat daarbij niet zomaar over boetes, de wet voorziet aanzienlijke gevangenisstraffen voor actievoerders.

Ondertussen neemt de door de regering georkestreerde chaos toe. De wachtlijsten voor consultaties en behandelingen in de instellingen van de Britse nationale gezondheidszorg NHS (National Health Service) lopen in de miljoenen. Wachttijden tot een jaar zijn de regel geworden. Zowat alle medische diensten zijn onderbemand.

Spoeddiensten worden overspoeld door patiënten wiens steeds weer uitgestelde behandeling of operatie acuut en levensbedreigend is geworden. De schattingen gaan uit van meer dan 150.000 extra doden als gevolg van deze wantoestand.

“If yoo kepe mayking cuts to Edukashun, mor signs will lok lik dis” en IKEA-kabinetten…” Foto: Twitter @ShadiaED

Na de applausrondes tijdens de pandemie waar eerste minister Rishi Sunak en zijn voorgangers Liz Truss en Boris Johnson enthousiast aan deelnamen, weigert Sunak het schrijnende personeelstekort op te lossen.

Hij zet de privatisering van de medische diensten verder en moedigt de bazen van de betrokken sectoren aan op geen enkele eis van de vakbonden in te gaan. Eenzelfde malaise teistert het openbaar vervoer, de post en de diensten zoals water, gas en elektriciteit.

De geprivatiseerde treinmaatschappijen worden door deze regering geen duimbreed in de weg gelegd om miljoenen ponden dividenden uit te keren aan de aandeelhouders en bonussen aan de CEOs, terwijl zij minimale looneisen naast zich neer leggen.

Diezelfde spoormaatschappijen blijven tegelijkertijd overheidssubsidies binnenrijven, zonder aan de minimale vereisten voor kwalitatieve dienstverlening te voldoen.

Ondertussen is het aantal Britse miljardairs spectaculair toegenomen, een van hen – rijk geworden met financiële speculatie en maximaal gebruik van rekeningen in fiscale paradijzen – is voor het ogenblik eerste minister van het land.

Deze staking heeft 40 jaar voorgeschiedenis

Meer dan veertig jaar neoliberalisme onder Conservatieve én Labourregeringen hebben het sociale compact tussen werkende Britten en zij daarboven verder afgebroken. Lonen en arbeidsvoorwaarden zijn over heel deze periode geleidelijk achteruitgegaan.

Minder en minder werkende Britten hebben nog een vast arbeidscontract, het aantal nepzelfstandigen neemt schrikbarend toe, meer en meer Britten hebben niet langer een degelijke ziekteverzekering.

De Conservatieve Partij heeft uiteraard nooit aan de kant gestaan van de werkende Brit. Alle modern ogende glitter ten spijt is Groot-Brittannië nog steeds een upstairs-downstairs land, met een semi-feodale landelite, een stedelijke upper class en upper middle class, nauwelijks een echte middenklasse en al de rest daaronder, letterlijk en figuurlijk.

Ondertussen speelt zich nog een ander drama af op politiek niveau. Onder leiding van voorzitter Keir Starmer is het volledige programma van Labour onder Jeremy Corbyn afgevoerd. Starmer verbiedt de parlementsleden om aanwezig te zijn bij stakingspiketten.

Hij werd na de desastreuze verkiezingsuitslag van 2019, met dank aan de dubbelzinnige Brexit-strategie, waar hij zelf voor verantwoordelijk was, verkozen tot nieuwe partijvoorzitter met de belofte dan hij het programma For the Many Not the Few van zijn voorganger Jeremy Corbyn zou verdedigen. Hij bedankte zijn voorganger Jeremy Corbyn meermaals tijdens zijn verkiezingscampagne.

Vandaag heeft hij alle punten van dat programma afgezworen. Hij trok tijdens de sociale actie naar Davos waar hij ging uitleggen dat Labour een veilige kaart is voor de bedrijfswereld.

Het komt er op neer dat de Britse kiezer geen echt politiek alternatief meer krijgt aangeboden en alleen nog kan kiezen tussen ‘slecht’ en ‘nog slechter’.

Starmer en meerdere andere parlementsleden van Labour, niet toevallig allen vijanden van Corbyn tijdens zijn voorzitterschap, weigeren zich achter de eisen voor betere lonen en meer personeel te scharen.

Starmer belooft zelfs geen tussenkomst in de energieprijzen. Hij pleit voor ‘bevriezing op het huidige niveau’ en in interviews heeft hij verklaard dat ‘samenwerking met de privésector in de gezondheidszorg’ (eufemisme voor verdere privatisering) ziet zitten als oplossing.

Peace and Justice Project

De enige uitweg op parlementair niveau is de oprichting van een nieuwe partij, links van Labour – of eerder gewoon ‘links’. Corbyn heeft in 2021 het Peace and Justice Project opgericht.

Hij gaat nog niet zover dit een nieuwe politieke partij te noemen. De Britse filmregisseur Ken Loach heeft daar als eerste openlijk voor gepleit en meerdere vakbondsleiders zijn bereid lid te worden van een nieuwe partij.

De aarzeling van Corbyn om die stap te zetten heeft alles te maken met de Britse media. Er kan gif op worden ingenomen dat de Britse media opnieuw de hetze gaan bovenhalen die ze vijf jaar lang tegen hem hebben gevoerd.

De drie lijvige onderzoeksrapporten die hebben aangetoond dat het probleem van antisemitisme in de partij onder Corbyn zwaar werd overtrokken om politieke redenen worden door de Britse media volledig doodgezwegen.

Het merendeel van de Labourleden die door Starmer uit de partij worden gezet zijn Britse Joden die zich uitspreken voor gelijke rechten voor het Palestijnse volk en punten uit het programma van zijn voorganger Corbyn verdedigen.

Jeremy Corbyn bij een stakingspiket in zijn kiesdistrict, Islington, Londen. Foto: Twitter @jeremycorbyn

Zonder de minste twijfel zal de rechterzijde van Labour, die nu de partij aan het uitzuiveren is van alle linkse stemmen in het partijapparaat, aanklagen dat een nieuwe partij de kansen saboteert van Labour op een verkiezingsoverwinning.

Puur wiskundig klopt dat uiteraard. De echte kwestie is dat Labour onder Starmer geen enkel alternatief biedt voor de sociale problemen waar op 1 februari massaal voor werd gestaakt.

De strijd is nog lang niet gestreden, maar de stakingen van 31 januari in Frankrijk en op 1 februari in Groot-Brittannië zijn alvast een teken aan de wand. De mensen nemen het niet langer.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.